۴٣٠۴. لطفا راه‌هاى گريز و حيله‌هاى فرار از رباى معاملى را بيان فرماييد؟
ج. با انتخاب يکى از راه‌هاى زير مى‌توان از رباى معاملى رها شد:
١) اين که يکى از دو طرف معامله، جنس ربوى خود را در برابر مبلغى به ديگرى بفروشند، آن گاه جنس ديگرى را، با همان مبلغ براى بيش از آن مقدار جنس خريده شده از او بخرد.
٢) اين که هر کدام از دو طرف، جنس خود را هبه‌ى غير معوضه نمايد به ديگرى؛ بنابر جريان ربا در مطلق هبه يا به هبه معوضه آن گونه که در کتاب بيع در فقه ذکر شده است.
٣) اين که يکى جنس خود را به ديگرى قرض دهد و به دنبال آن ديگرى نيز جنس خود با اضافه آن را به او قرض دهد و پس از آن هر کدام ديگرى را برى‌ءالذمه نموده و ببخشند.
۴) اين که دو جنس مساوى را با هم‌ديگر معامله نمايند، پس از آن مقدار اضافه را به ديگرى هبه نمايد، البته هبه نبايد در معامله اوّل شرط شده باشد.
۵) ضميمه کردن چيزى به دو جنس، مثل آن که يک من گندم را به همراه دو خودکار بفروشد به دو من گندم به همراه يک خودکار.
۶) ضميمه کردن چيزى به طرف ناقص، مثل آن که يک من گندم و خودکار را با دو من گندم معامله کند.
