هر عمل خیری، حدی از آن مطلوب است که اگر از آن حد گذشت، ضدش حاصل می‌شود؛ یعنی اگر انسان، پایین‌تر از حد مطلوب انجام داد، قاصر و یا مقصر است و اگر بالاتر از حدّ مطلوب بود، به صعوبت مبتلا می‌شود، تا اینکه به‌حدی می‌رسد که غیر ممکن و غیر مقدور بشر می‌گردد. مانند نماز که بدن انسان طاقت زیاد نماز خواندن ر...
اگر توفیق و دستگیری خدا نباشد، مگر کارهای اختیاری انسان انجام می‌گیرد؟! باید دستگیری و توفیق از ناحیه خدا باشد، تا با اِعمال اختیار و اراده از ناحیه بنده، کارهای اختیاری انجام گیرد. تازه انجام افعال اختیاری مشروط به بقای حیات و صحت و عدم موانع است؛ مثلاً برای انجام نماز باید بنده ساجد و......
مرد سیاه‌پوستی در بغداد نوکر آقایی بود، به نجف نزد اساتید اخلاق آنجا رفت. وقتی برگشت یا وقتی که شخصی او را ملاقات کرد، به او گفت: از آقایان نجف چه دیدی و آنها چه داشتند که ما را ترک کردی؟ گفت: در میان آنها کسانی هستند که اگر عقرب را روی دستشان بگذاری، آنها را نمی‌گزد. گفت: اگر در دست تو بگذاریم اثر ...
خداوند، در قرآن و غیر آن (سنت) به‌حدی بهشت و بهشتیان را در توصیف بالا برده که اگر کسی از شوق شنیدن آن، وفات کند استبعاد ندارد! آیات جهنم نیز این‌گونه است، قرآن می‌فرماید: «وَ لَهُمْ مَقامِعُ مِنْ حَديدٍ؛ گرزهای آهنین برای [زدن] آنان فراهم است».۱ که اگر انسان معاصی خود را در نظر بگیرد و بمیرد، مستبعد...
اگر کتابی بود که عکس اشیا را نشان می‌داد، آن کتاب، همین قرآن است که بهشت و جهنم را نشان می‌دهد، بااین‌همه، ما این‌گونه بی‌تفاوت هستیم و به دنیا دل بسته‌ایم. ای‌کاش مابه‌التفاوت، چیزی بود که ارزش جدا شدن از حق و پیوستن به باطل را داشت. دنیا و مقاماتش چه ارزش دارد؟ خدا می‌داند که صاحبان مقامات معنوی ...
قرآن چه موجودی است که در مراتب مختلفه نزول، حکایت از شنیدنی‌ها و دیدنی‌ها می‌کند. عدیل قرآن (عترت) هم حکایت از نعمت‌های عالم می‌کند، ولی ما از غم‌خوار، هادی، حامی و ناصرهای خود قدردانی و شکرگذاری نمی‌کنیم و واسطه خیر را پی می‌کنیم؛ «فَعَقَروهَا؛ پس ناقه را پی کردند»۱ و ائمه علیهم‌السلام را که ولی‌نع...
انسان ملاحظه کند و ببیند اگر ملتزم به طاعت و تارک معصیت باشد، آیا حال او مثل صورتی است که ترک طاعت و فعل معصیت می‌کند و آیا این حال مثل حالت اول است، یا خیر؟
...
عده‌ای از علمای اصفهان برای مرحوم میرزای شیرازی بزرگ، نامه نوشته بودند و از اهالی و یا از بعض علمای اصفهان, تردید از گوینده است, گلایه کرده بودند که از فتوای تحریم تنباکو خیلی استقبال نکرده‌اند. قاصد درحالی‌که نامه در جیبش بود به خدمت مرحوم آخوند ملا فتح‌علی مشرف می‌شود، ایشان نامه‌ای را که در جیب ق...
نقل می‌کنند روزی مرحوم شیخ انصاری در اثنای درس دید یکی از شاگردانش که همواره در درسش حاضر می‌شد و مطالب را درک نمی‌کرد، آن روز درس را می‌فهمد و گاهی هم به ایشان اشکال می‌کند. بعد از درس از کنار او گذشت و به او فرمود: «همان آقا که در گوش تو بسم‌الله خوانده، برای من تا آخر حمد تلاوت نموده است!».
در مح...
جوانی می‌گفت: حضرت امیر علیه‌السلام چند کلمه در گوشم فرمود و من نمی‌دانستم که چه می‌فرماید، ولی بعد دیدم که حافظ کل قرآن هستم!
در محضر بهجت، ج۱، ص۱۷
...
وقتی به تَراجم علمای سلف مراجعه کنیم، می‌بینیم که افراد بسیاری در میان آنها بوده‌اند که صاحب کرامات و معنویات بوده‌اند؛ هم در علمیات صاحب کرامت بوده‌اند و هم در عملیات و عبودیت. جمع بین این دو نیز کرامت است!...
آخوند به من اشاره کرد که نزدیک بیا، نزد ایشان رفتم، و ایشان آهسته در گوشم گفت: «نمی‌دانم!». این سخن خیلی در من اثر کرد و رنگ‌وروی من سرخ شد، ساکتِ محض شدم.
...
مرحوم حاج آقا حسین قمی خیلی مقید بود که در مجلسش غیبت نشود، حتی بعضی از معاصرین به او اعتراض می‌کردند که تو نمی‌گذاری ما حرف بزنیم، فوراً می‌گویی، غیبت نکن!
مرحوم آقا سید عبدالهادی شیرازی، از مراجع تقلید نجف اشرف، نیز تقیّدی را که حاج آقا حسین رحمه‌الله در ترک و جلوگیری از غیبت داشت، دارا بود. ما در...
مرحوم شیخ انصاری از مرحوم سید علی دزفولی عیادت می‌کند. سید اظهار می‌دارد که بعد از فوت، شیخ رحمه‌الله بر ایشان نماز بخواند. شیخ می‌فرماید: از خدا خواسته‌ام که شما بر من نماز بخوانید و دعایم مستجاب شده است! و همان گونه که شیخ فرموده بود، اتفاق افتاد....
دعاهای وارده در امکنه و ازمنه خاص, مانند دعاهای وارده در مقام‌های مسجد کوفه، مسجد سهله، مسجد صعصعه، نزدیک مسجد سهله، و دعاهای رجب، شعبان، رمضان و..., اختصاصی نیست، به‌گونه‌ای‌که نتوان در وقت و یا جای دیگر خواند، بلکه این‌گونه دستورها به‌نحو تعدد مطلوب است؛ بنابراین، می‌شود دعا را در غیر آن زمان و مک...
معرفةالله، اعظمُ‌العبادات است و همه تکالیف، مقدمه معرفت خدا هستند، ولی معرفت خدا واجب و مطلوب نفسی است. اگر کسی اهلیت داشته باشد ـ یعنی طالب معرفت باشد و در طلب جدیت و خلوص داشته باشد ـ در و دیوار به اذن‌الله معلمش خواهند بود، وگرنه سخن پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم هم در او اثر نخواهد کرد؛ چنان‌که...
«به موارد ذیل توجه شود»
الف: کلّیه جملاتی که در آن «باید»، «لازم است»، «بنا بر اظهر»، «بنا بر اقوی»، «بعید نیست»، «خالی از وجه نیست» به‌کار رفته است، به‌منزله فتوای صریح می‌باشد و لازم است به آن عمل شود.
ب: کلّیه جملاتی که در آن عبارت «بنا بر احوط»، «بنا بر احتیاط» به کار رفته است اگر در آن مسئله، ق...
دین اسلام بر اساس اعتقادات صحیح و حقّ و همچنین اعمال و دستوراتی در زمینه‌های گوناگون بنا شده است. در اعتقادات، تقلید جایز نیست؛ همچنین در اعمال و دستورات غیر اعتقادی که ضروری دین باشد تقلید در آن لازم نیست، ولی در غیر ضروریات اگر شخص مجتهد باشد، یعنی بتواند از روی دلایل شرعی وظیفه خود را تشخیص دهد، ...
آب یا مطلق است یا مضاف. آب مضاف آبی است که آن را از چیزی بگیرند، مثل آب هندوانه و گلاب، یا با چیزی مخلوط باشد، مثل آبی که به قدری با گِل و مانند آن مخلوط شود که دیگر به آن آب نگویند. و غیر اینها آب مطلق است و آن بر پنج قسم است: ١ـ آب کر؛ ٢ـ آب قلیل؛ ٣ ـ آب جاری؛ ۴ ـ آب باران؛ ۵ ـ آب چاه....
«۶٢» واجب است انسان وقت تخلی و مواقع دیگر، عورت خود را از کسانی که مکلفند، اگرچه مثل خواهر و مادر با او محرم باشند، و همچنین از دیوانه و بچه‌های ممیز که خوب و بد را می‌فهمند، بپوشاند؛ ولی زن و شوهر لازم نیست عورت خود را از یکدیگر بپوشانند.
«۶٣» لازم نیست با چیز مخصوصی عورت خود را بپوشاند، بلکه در غی...
نجاسات ده چیز است:
١ـ بول ٢ـ غائط ٣ـ مَنی ۴ـ مردار ۵ـ خون ۶ و ٧: سگ و خوک ٨ـ کافر ٩ـ شراب ١٠ـ فُقّاع
و مسائل مربوط به عرق جنب از حرام و عرق شتر نجاست‌خوار نیز در ادامه همین مسائل خواهد آمد.
...
«١٢۵» نجاست هر چیز از سه راه ثابت می‌شود:
١ ـ آنکه خود انسان یقین یا ظن اطمینان‌آور پیدا کند که چیزی نجس است، وگرنه لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنابراین در قهوه‌خانه و مهمان‌خانه‌هایی که مردمان بی‌مبالات و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی‌کنند، در آنها غذا می‌خورند، اگر انسان یقین نداشته باشد غذ...
«١٢٧» اگر چیز پاک به نجس برسد و هر دو یا یکی از آنها به‌طوری تَر باشد که تری یکی به دیگری برسد، چیز پاک نجس می‌شود. و اگر تری به‌قدری کم باشد که به دیگری نرسد، چیزی که پاک بوده نجس نمی‌شود. ولی اگر دست انسان به بدن میتی که هنوز او را غسل نداده‌اند برسد، اگرچه بدن میت خشک باشد، احتیاط در این است که د...
«١٣۶» نجس کردن خط و ورق قرآن حرام است، و اگر نجس شود باید فوراً آن را آب بکشند.
«١٣٧» اگر جلد قرآن نجس شود، در صورتی که نجس شدن موجب بی‌احترامی به قرآن باشد، باید آن را آب بکشند.
«١٣٨» گذاشتن قرآن روی عین نجس، مانند خون و مردار، اگرچه آن عین نجس خشک باشد، حرام است و برداشتن قرآن از روی آن واجب می‌با...
یازده چیز نجاست را پاک می‌کند و آنها را مطهِّرات گویند: ١ـ آب؛ ٢ـ زمین؛ ٣ـ آفتاب؛ ۴ـ استحاله و انقلاب؛ ۵ـ کم شدن دو سوم آب انگور؛ ۶ـ انتقال؛ ٧ـ اسلام؛ ٨ـ تبعیت؛ ٩ـ برطرف شدن عین نجاست؛ ١٠ـ استبرای حیوان نجاست‌خوار؛ ١١ـ غایب شدن مسلمان.
و احکام اینها به‌طور تفصیل در مسائل آینده ذکر می‌شود.
...
«١۵١» آب با چهار شرط چیز نجس را پاک می‌کند:
اول: مطلق باشد، پس آب مضاف مانند گلاب و عرق بید، چیز نجس را پاک نمی‌کند.
دوم: پاک باشد.
سوم: وقتی چیز نجس را می‌شویند آب مضاف نشود، مگر اینکه قبل از مضاف شدن، چیز نجس پاک شده باشد و آب هم بو یا رنگ یا مزه نجاست را نگرفته باشد....
«١٨۴» زمین با پنج شرط، کف پا و ته کفش نجس را پاک می‌کند:
اول: آنکه زمین بنابر احوط از عین نجاست و آنچه در حکم نجاست است، پاک باشد، بنابراین زمینی که آلوده به بول شده و هنوز تطهیر نشده، پاک‌کننده نیست، هرچند خشک شده باشد.
دوم: آنکه زمین خشک باشد و رطوبتی که سرایت به جای دیگر کند نداشته باشد؛ بنابر اح...
«١٩٢» آفتاب با پنج شرط، زمین و ساختمان و چیزهایی مانند درب و پنجره که درساختمان به‌کار برده شده، و همچنین میخی را که به دیوار کوبیده‌اند پاک می‌کند:
١ ـ چیز نجس به‌طوری تر باشد که اگر چیز دیگری به آن برسد تر شود، پس اگر خشک باشد باید به‌وسیله‌ای آن را تر کنند تا آفتاب خشک کند.
۲ـ اگر عین نجاست در آ...
«١٩٧» اگر چیز نجس استحاله شود، یعنی جنس آن به‌طوری عوض شود که به‌صورت چیز پاکی درآید، پاک می‌شود، مثل آنکه چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد، یا سگ در نمکزار فرو رود و نمک شود؛ ولی اگر جنس آن عوض نشود، مثل آنکه گندم نجس را آرد کنند و یا آرد نجس را نان بپزند، پاک نمی‌شود....
«٢٠۴» آب انگوری که جوش آمده پیش از آنکه دو سوم آن به‌واسطه جوشیدن کم شود و یک سوم آن باقی بماند، بنابر اقوی و احوط نجس است؛ و بنابر اظهر و احوط فرقی نیست در اینکه به‌وسیله آتش جوش بیاید یا به‌وسیله دیگر، ولی همین که دو سوم آن کم شد یا مبدّل به سرکه گردید، پاک می‌شود....
«٢٠٨» اگر خون بدن انسان یا خون حیوانی که خون جهنده دارد به بدن حیوانی که خون جهنده ندارد برود و خون آن حیوان حساب شود، پاک می‌گردد و این را انتقال گویند؛ پس خونی که زالو از انسان می‌مکد چون خون زالو به آن گفته نمی‌شود و می‌گویند خون انسان است، تا وقتی که چنین است نجس می‌باشد....
«٢١٠» اگر کافر شهادتین بگوید، یعنی «أَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه و أَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه» یا معنای این دو جمله را به زبان دیگری بگوید مسلمان می‌شود، و بعد از مسلمان شدن، بدن و آب دهان و بینی و عرق او پاک است. و اگر موقع مسلمان شدن، عین نجاست به بدن او باشد، باید برطرف کند و ...
«٢١٣» تبعیت آن است که چیز نجسی به‌واسطه پاک شدن چیز نجسِ دیگر، پاک شود؛ و همین طور است کودکی که در جنگ با مسلمانان از کفار اسیر می‌شود، که به‌سبب تبعیت مسلمان اسیرکننده، پاک می‌گردد.
«٢١۴» اگر شراب سرکه شود، اطراف داخل ظرف نیز با پاک شدن آن پاک می‌شود....
«٢١٩» اگر بدن حیوانی و یا منقار مرغی به عین نجس مثل خون، یا متنجس مثل آب نجس، آلوده شود، چنانچه آنها برطرف شوند بدن آن حیوان پاک می‌شود؛ و همچنین است باطن بدن انسان، مثل داخل دهان و بینی، مثلاً اگر خونی از لای دندان بیرون آید و در آب دهان از بین برود، آب کشیدن داخل دهان لازم نیست، ولی اگر دندان مصنو...
