عبداللَّه‌بن‌سنان گوید: از امام جعفر صادق علیه‌السلام پرسیدم: آیا فرشتگان برترند یا فرزندان آدم؟ حضرت فرمود: امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب‌ علیه‌السلام فرمود: خداوند در وجود فرشتگان عقل را بدون شهوت و در وجود حیوانات شهوت را بدون عقل قرار داد و در وجود انسان هر دو را ترکیب نمود، پس هرکه عقلش بر شهوتش...

از امام صادق علیه‌السلام  سؤال  شد عقل چیست؟ حضرت فرمود: عقل چیزی است که به‌واسطه آن خدای رحمان عبادت شود و بهشتها به آن کسب گردد، سؤال‌کننده گفت: پس آنچه در معاویه بود چیست؟ فرمود: آن حیله و شیطنت بود، به عقل شباهت داشت، ولی عقل نبود. وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۲۰۵. ...

هنگام قرائت قرآن، با عقل خود توجه داشته باش که خداوند جل جلاله سخن خود را با زبان خود بر تو می خواند و تو به کلام مقدس او گوش فرا می دهی و به اندازۀ بخشش او بدان اعتراف کن و از خداوند بخواه که مراد خود از آداب، پندها و احکام یادشده در قرآن را به تو بفهماند. اقبال الاعمال، ج١، ص ٣٠۵   ...

هرگاه خداوند جل‌جلاله اوقات خاصی را معین نمود که افزون بر اوقات دیگر به یاد او پرداخته شود، مقتضای این، آن است که بنده بیشتر از برای اوقات دیگر، از این اوقات تعظیم کند و عقل و قلب او به یاد شریف خدا باشد و از توجه به اینکه در پیشگاه خداوند دانای غیب حضور دارد، غفلت نورزد. و همۀ سکنات و حرکات خود را ...

حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره: اگر دین، خدا و شرع نباشد، عقل که هست؛ آیا درست است که سر سفرۀ نعمت‌های الهی بنشینیم و بدتر از چهارپایان به هم رحم نداشته باشیم ... و بااین‌حال خود را اشرف مخلوقات بدانیم؛ یعنی اشرف و برتر از همۀ انسان‌ها کسی است که تیر و تفنگ بیشتر، و چنگ و دندان تیزتر و قوی‌تر داشته باشد...

حضرت اميرالمؤمنین علیه‌السلام:   زبان خردمند، پسِ قلبش هست (يعنى اول مى‌انديشد، سپس سخن می‌گوید) و قلب احمق، پسِ زبانش هست (یعنی اول سخن مى‌گويد، سپس فکر مى‌کند).   وسائل‌الشیعه، ج١۵، ص٢٨١   ...

 امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام: اِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلَامُ؛ هنگامی که عقل کامل شود، کلام کوتاه می‌شود. (وسائل‌الشیعه، ج١٢، ص١٩٢) ...

روایات درباره خلقت عقل زیاد است، لیکن در یک روایت تتمه‌ای را دیده‌ام که در روایات دیگر این زیاده نیست و الآن نمی‌دانم در کدام کتاب دیده‌ام. در روایات خلقت عقل، این مقدار در خیلی جاها آمده است که: «خَلَقَ الله‏ُ الْعَقْلَ فَقالَ لَهُ: أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ، قالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ. ثُم قالَ: ما خ...

هرچند مقام علم بالاتر از همه مقامات دنیوی است و مقامات دنیوی در برابر آن ناچیز و ناپایدار است، ولی اگر کسی عقل و ایمان داشته باشد، حتی اگر علم نداشته باشد، می‌تواند مردم و جامعه را اداره کند؛ به شرط اینکه اگر علم داشت و آگاه بود، به علمش عمل کند، و اگر ندانست، از اهلش سؤال و تقلید کند؛ بنابراین، برا...

ای کاش بیشتر از این اشتباه نمی‌کردیم، و چاه محض را، راه محض نمی‌دیدیم و نمی‌رفتیم!...