حضرت آيت الله بهجت مي فرمودند:«اگر قبر زکریابنآدم در چین بود، جا داشت که برای زیارتش پیاده به چین برویم!».
شأن هر کسی را از همنیشان او میتوان شناخت. أبويحيى، زكريا بن آدم بن عبد الله بن سعد الأشعری با حجت خدا همنشین بود. در سفری که با امام رضاعلیهالسلام به حج رفت، همراه و رفیق ایشان بود. شبی نیز به محضر آن حضرت رسید و تا صبح با ایشان هم سخن شد؛ گاهی امام سخن میفرمود و او میشنید و گاهی او میگفت و امام گوش میسپرد. تا اینکه فجر طالع شد و امام به نماز ایستاد.
حضرت آيت الله بهجت مي فرمودند:«اگر قبر زکریابنآدم در چین بود، جا داشت که برای زیارتش پیاده به چین برویم!».
مورد اطمینان و وثوق امام رضاعلیهالسلام بود. وقتی علیبنمسیب از آن حضرت پرسید: «منزل من از شما دور است و نمیتوانم هر روز به خدمت شما برسم. معالم دین خود را از که بگیرم؟»، فرمود: «از زکریابنآدم قمی، کسی که در امر دین و دنیا، امانتدار است».
آنقدر پاک بود که تحمل برخی کارهای سفیهانۀ اطرافیان خود را نداشت. میخواست از دیار خود کوچ کند و به جای دیگری برود. امام رضاعلیهالسلام به او فرمود: «این کار را نکن؛ زیرا بهخاطر وجود تو، بلا از اهل بیت تو دور میشود، همانطور که به واسطه پدرم، حضرت کاظمعلیهالسلام، بلا از اهل بغداد دور میگردد».
پس از وفاتش امام جوادعلیهالسلام نامهای برای برخی از شیعیان نوشته بود و در ضمن آن، درباره زکریا چنین فرموده بود: «رحمت خدا بر او باد، در آن روزی که متولد شد و در آن روزی که از دنیا رفت و در آن روزی که زنده مبعوث میشود. ایام عمرش را عارف به حق سپری کرد و صابر بود و مراعات حق میکرد. از دنیا رفت و عهد خویش را نشکست و در آن تغییر و تبدیلی ایجاد نکرد. پس خدا اجر نیتش را بدهد...».
امام رضاعلیهالسلام به او فرمود: «این کار را نکن؛ زیرا بهخاطر وجود تو، بلا از اهل بیت تو دور میشود، همانطور که به واسطه پدرم، حضرت کاظمعلیهالسلام، بلا از اهل بغداد دور میگردد».
در جای دیگری هم امامعلیهالسلام درباره او و سهتن دیگر از بزرگان شیعه دعای خیر کرد و فرمود: «آنان نسبت به من وفاداری کردند». خوشا به سعادتشان! چه چیز از این بالاتر که امام معصوم بر وفاداری انسان شهادت بدهد.
پیدایی چنین شخصیت پاک و فرهیختهای از خاندان اشعری، چندان دور از انتظار نیست؛ خاندانی که حسب نقل تاریخ، مورد توجه و دعای خیر رسول خداصلیاللهعلیهوآله قرار گرفته بودند. در اواخر قرن اول هجری، عدهای از افراد این خاندان از جور حجاجبنیوسف به قم هجرت کردند و چون خاندانی سرشناس و دانا بودند، مورد توجه قمیها قرار گرفتند و موجب نشر مکتب اهلبیتعلیهمالسلام در این دیار شدند. پدر زکریا، آدم، از اصحاب امام صادقعلیهالسلام دانسته شده است. برادران و برخی دیگر از خویشان او نیز از جمله راویان و عالمان شیعه بودهاند.
وجودش مبارک بود. مردم از کلامش، از رفتارش و از بودنش بهره میبردند و حتی پس از رفتنش، از مزارش. با اینهمه شأن و منزلت، در نزد بسیاری مجهول مانده است. عجیب است؛ قبر زکریا در همین «شیخانِ» قم است و شاید برخی از ساکنان و زائران این شهر، حتی از وجود مقبره چنین عالم عظیمالشأنی در قم بیخبر باشند.
سال وفات زکریابنآدم برای ما روشن نیست، ولی حسب روایتی که از امام جوادعلیهالسلام نقل شد، معلوم میشود که در زمان امامت آن حضرت وفات کرده؛ بنابراین زمان وفات او بین سالهای ٢٠۴ تا ٢٢٠ بوده است.