معنای انتظار فرج
با اینکه روایت «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ»١ (بهترین اعمال امت من، انتظار فرج است) به نقل عامه هم ثابت است، چگونه ممکن است که حکومت و سیادت رؤسای کشورهای اسلامی، اُولُواالاَمْر باشند؟! اگر چنین است، فرَج، موجود و حاصل است! دیگر انتظار فرج برای چه؟ آیا با وجود این همه فرج، باز هم فرج میخواهیم؟! پس «انتظار الفرج» یعنی چه؟!٢
شیعه اعتقاد دارد مقصود از اولیالامر دوازده امام معصوم علیهمالسلام هستند، که خدای متعال دستور به اطاعت از آنان داده و آنها را از هر گناه و اشتباهی مصون داشته است.
مطلب شانزدهم:
انتظار فرآن
برخی از عامه معتقدند هر فردی که بر مسلمانان سلطه پیدا کند، ولو اینکه فاسق و زانی و شرابخوار باشد، قهراً حاکم مسلمین خواهد شد و مصداق آیه شریفه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ؛ از خدا اطاعت کنید و از رسول خدا و اولیاء امرتان اطاعت کنید»٣ میشود، و اطاعت او بر جمیع مسلمین واجب است؛۴ در حالی که شیعه اعتقاد دارد مقصود از اولیالامر دوازده امام معصوم علیهمالسلام هستند، که خدای متعال دستور به اطاعت از آنان داده و آنها را از هر گناه و اشتباهی مصون داشته است.
در روایتی خود عامه نقل کردهاند که انتظار فرج، برترین اعمال است. این انتظار فرج برای شیعه، به معنای ظهور حضرت حجت عجلاللهتعالیفرجهالشریف خواهد بود که ولیّ امر غایب است، و با ظهورش دنیا را پر از عدل و قسط مینماید و گشایش و فرج برای همگان رخ خواهد داد. اما عامه که همه سلاطین را مصداق ولیّ امر میدانند و اینهمه فرج برای آنها حاصل است، دیگر انتظار فرج برای آنها چه معنایی دارد؟!
نکته مهم در این حدیث، این است که انتظار فرج را برترین و بالاترین عبادت میشمارد. از تناسب حکم و موضوع، میفهمیم این فرجی که انتظار آن کشیده میشود، از امور عادی نخواهد بود؛ حتی اگر ظالمترین سلطان بر سر کار بوده و همه مردم دچار و مبتلا به ظلم او باشند، باز نمیتوان گفت انتظار رفع ظلم او بالاترین عبادت است، چون نمیدانیم سلطان پس از او کیست و چه بسا سلطان بعدی ظالمتر از او یا مثل او باشد! اما اگر مقصود از انتظار فرج، انتظار وعده الهی به ریشهکن شدن ظلم باشد و انتظار تحقق بشارت قرآن کریم به: «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ؛ تا دین راستین را بر همه ادیان غالب گرداند»۵ باشد، هر عاقل منصفی تصدیق میکند که انتظار این امر عظیم، میتواند بالاترین عبادت باشد.
در روایتی خود عامه نقل کردهاند که انتظار فرج، برترین اعمال است. این انتظار فرج برای شیعه، به معنای ظهور حضرت حجت عجلاللهتعالیفرجهالشریف خواهد بود که ولیّ امر غایب است، و با ظهورش دنیا را پر از عدل و قسط مینماید و گشایش و فرج برای همگان رخ خواهد داد. اما عامه که همه سلاطین را مصداق ولیّ امر میدانند و اینهمه فرج برای آنها حاصل است، دیگر انتظار فرج برای آنها چه معنایی دارد؟!
نکته دیگر اینکه هنگامی «انتظار»، یک امر واقعی خواهد بود که از وضع موجود راضی نباشیم، اما اگر کسی حاکم موجود را اولیالامر مذکور در قرآن بداند که قرآن در کنار خدا و پیامبر صلیاللهعلیهوآله به متابعت از او دستور میدهد، آیا منتظر است فردی که خدا برای او به عنوان ولیّ امر و مطاع تعیین کرده است، از بین برود؟! چگونه مرگ کسی را انتظار میکشد که خداوند درباره او میفرماید: «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ»؟! اما اگر مقصود از انتظار فرج، انتظار ظهور موعود الهی باشد، هر کسی در هر زمانی میتواند منتظر آن باشد و بالاترین عبادت را با این انتظار الهی انجام دهد. از این رو، بالاترین افراد در انتظار فرج، خود معصومین علیهمالسلام بودهاند. پس از آنها نیز بزرگان شیعه دائماً منتظر و مترقّب فرج بودند؛ حتی قبل از تولد حضرت عجلاللهتعالیفرجهالشریف سلاح خود را برای یاری ایشان آماده کرده بودند.
یکی از آنها راوی احادیث امامان دوازدهگانه است؛ یعنی ابوسعید عبّاد بن یعقوب منصوری رواجنی که حتی اهل سنّت، او را بیش از شیعه میشناسند، چون در میان آنها زندگی میکرد و پنج سال قبل از تولد حضرت بقیةاللّه عجلاللهتعالیفرجهالشریف از دنیا رفت (۲۵۰هـ.ق). ذهبی از قاسم مطرز نقل میکند:
«دَخَلتُ إلی عَبَّادِ بنِ یَعقوبَ وَ کانَ مَکفُوفاً وَ رَأیتُ فی دارِه سَیفاً مُعَلَّقاً و حَجَفَةً. فقُلتُ أیُّها الشَّیخُ لِمَن هَذَا السَّیفُ؟ فَقال لي: أعدَدتُه لِأقاتِلَ بِه مَعَ المَهدِي؛ نزد عبّاد بن یعقوب رفتم و او شخصی نابینا بود. در خانهاش شمشیر و سپری آویزان دیدم. گفتم: ای پیرمرد! این شمشیر برای چیست؟ گفت: آن را آماده کردهام تا با آن همراه با مهدی جهاد کنم.»۶
ببینید چگونه یک سنّی با دیدن شمشیر نزد پیرمردی که نابینا است، تعجب میکند، اما جواب میشنود که من این را آماده کردهام تا امام مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف را یاری نمایم؛ و این است فرهنگ شیعه که تنها گزینه تبیین این مسأله است که انتظار فرج، برترین اعمال و عبادت ها است.
جهت مشاهده تمامی تولیدات رسانهای مرتبط با کتاب «بشارت از حضرت حجت(عج)»، و دسترسی به مجموع صوتها و فیلمهای بیانات حضرت آیتالله بهجت، که قابلیت دسترسی به آنها از طریق بارکد(QR)، در حاشیه صفحات کتاب فراهم گردیده است، به لینک ذیل مراجعه فرمایید:
ویژهنامه اینترنتی کتاب بشارت از حضرت حجت(عج)