ج. گوش دادن موسيقى آثار منفى فراوانى در روح انسان دارد، ولى حکم شرعى آن داير مدار آن آثار نيست.

ج. تفاوتى با انواع ديگر موسيقى ندارد و غمگين بودن سبب حليّت نمى‌شود.

ج. مرجع تشخيص حکم در تمام احکام شرعى، مرجع تقليد جامع شرايط است که بر فهم و استنباط نظر شارع قدرت دارد و در تشخيص موضوعات، به متخصصين و خبره‌ى آن مراجعه مى‌شود.

ج. اگر ترانه را به آن سبک بخواند، به صورتى که به حالت غنا برسد، حرام است.

ج. استفاده موسيقى براى درمان نيز همانند موارد ديگر آن جايز نيست.

ج. اختيارا خودش نبايد گوش دهد و حکم به گوش خوردن موسيقى (سماع) با شنيدن آن (استماع) فرق مى‌کند.

ج. موارد استفاده از موسيقى موجب تغيير حکم شرعى آن نمى‌شود.

ج. خود انسان اختيارا نبايد گوش دهد، پس مى‌تواند به گونه‌اى خود را مشغول ذکر و يا امور ديگر نمايد که شنونده‌ى موسيقى نباشد، هر چند صداى آن به گوش وى بخورد.

ج. ظاهرا همه‌ى اين‌ها جايز نيست.

ج. انجام امورى که موجب هتک حرمت مسجد مى‌شود، حرام است و گناه آن مضاعف است.