اگرچه همانگونه که گذشت، کمال آدمی به حاکمیت عقل او بر دیگر قواست و پستی او به تاخت و تاز شهوت، غضب و شیطنت در میدان زندگی، اما باید دانست که تعطیلی این قوا (شهوت، غضب و شیطنت) نیز مفید و مطلوب نیست، زیرا دوام و بقای بدن، بسته به فعالیت این قواست؛ از این رو عقل نیز به فعالیت محدود آنها حکم می کند. پس...

ای برادر جان و ای خواهر! دل و جان خود را وارسی کن و ببین چه ای و که ای؛ اگر شهوت بر تو مسلط است، بدان که یکی از چهارپایان و بهائمی؛ اگر غضب بر تو مستولی است، بدان که سگ و گرگ و درنده ای؛ و اگر شیطنت بر تو غالب است، بدان که شیطان مجسمی؛ و اگر صلاح دید و اشارات عقل را به کار می بندی و پیرو آن هستی، خد...

از امام صادق علیه‌السلام سؤال شد عقل چیست؟ حضرت فرمود: عقل چیزی است که به‌واسطه آن خدای رحمان عبادت شود و بهشت‌ها به آن کسب گردد، سؤال‌کننده گفت: پس آنچه در معاویه بود چیست؟ فرمود: آن حیله و شیطنت است، به عقل شباهت دارد، ولی عقل نیست. وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۲۰۵ ...

خدای سبحان به ملائکه فقط عقل داد و آنان را از شهوت و غضب بی نصیب ساخت؛ به حیوانات شهوت و غضب داد و آنها را از عقل بی بهره ساخت؛ اما انسان را از همه این امور بهره مند گردانید. پس انسان اگر شهوت و غضب را مطيع و منقاد عقل گرداند، برتر از ملائکه خواهد بود، زیرا با وجود منازع و مزاحم به این موفقیت نائل ش...

«باید اهتمام ویژگان و برگزیدگان درگاه خداوندجل‌جلاله‌ به روزه عقل و قلب، از هر چیز که انسان را از پروردگار به خود مشغول می‌کند، باشد و اگر به‌واسطه کثرت امور سرگرم کننده و غفلت، این‌گونه مراقبه در تمام اوقات امکان نداشت، دست‌کم باید انسان از خداوند‌جل‌جلاله‌ بخواهد که او را بر این حال یاری نموده و ب...

عبداللَّه‌بن‌سنان گوید: از امام جعفر صادق علیه‌السلام پرسیدم: آیا فرشتگان برترند یا فرزندان آدم؟ حضرت فرمود: امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب‌ علیه‌السلام فرمود: خداوند در وجود فرشتگان عقل را بدون شهوت و در وجود حیوانات شهوت را بدون عقل قرار داد و در وجود انسان هر دو را ترکیب نمود، پس هرکه عقلش بر شهوتش...

از امام صادق علیه‌السلام  سؤال  شد عقل چیست؟ حضرت فرمود: عقل چیزی است که به‌واسطه آن خدای رحمان عبادت شود و بهشتها به آن کسب گردد، سؤال‌کننده گفت: پس آنچه در معاویه بود چیست؟ فرمود: آن حیله و شیطنت بود، به عقل شباهت داشت، ولی عقل نبود. وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۲۰۵. ...

هنگام قرائت قرآن، با عقل خود توجه داشته باش که خداوند جل جلاله سخن خود را با زبان خود بر تو می خواند و تو به کلام مقدس او گوش فرا می دهی و به اندازۀ بخشش او بدان اعتراف کن و از خداوند بخواه که مراد خود از آداب، پندها و احکام یادشده در قرآن را به تو بفهماند. اقبال الاعمال، ج١، ص ٣٠۵   ...

هرگاه خداوند جل‌جلاله اوقات خاصی را معین نمود که افزون بر اوقات دیگر به یاد او پرداخته شود، مقتضای این، آن است که بنده بیشتر از برای اوقات دیگر، از این اوقات تعظیم کند و عقل و قلب او به یاد شریف خدا باشد و از توجه به اینکه در پیشگاه خداوند دانای غیب حضور دارد، غفلت نورزد. و همۀ سکنات و حرکات خود را ...

حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره: اگر دین، خدا و شرع نباشد، عقل که هست؛ آیا درست است که سر سفرۀ نعمت‌های الهی بنشینیم و بدتر از چهارپایان به هم رحم نداشته باشیم ... و بااین‌حال خود را اشرف مخلوقات بدانیم؛ یعنی اشرف و برتر از همۀ انسان‌ها کسی است که تیر و تفنگ بیشتر، و چنگ و دندان تیزتر و قوی‌تر داشته باشد...