زیانبارترین پیامد افکار واهی و خیالات شیطانی، سوء‌عاقبت است، چه آنکه انسان کم کم به افکار بد خو می گیرد و به هرچه خو گرفته باشد، در هنگام مرگ همان به یاد او می آید؛ همان گونه که هر چه که انسان در روز به یاد آن است یا با آن سر و کار دارد، شب به خواب او می آید و آن را در خواب می بیند. گفته‌اند اندکی پ...

بدترین بیماری روحی و عقلی - که بدتر از آن بیماری ای نیست‌- شرک است... شرک این است که کسی در وجوب وجود، یا در آفرینش جهان، یا در تدبیر و اداره آن، یا در تشریع دین، یا در استحقاق عبادت و طاعت، شریک یا همتایی برای خداوند متعال قائل باشد. نردبان سعادت، ص ۸۱ (تلخیص و تحریر کتاب معراج‌السعادة)   ...

علم اخلاق نسبت به نفس و روح، همانند علم طب است نسبت به بدن و جسم؛ همان گونه که علم طب دو شاخه دارد: یکی بهداشت و پیشگیری از بیماری و دیگری درمان بیماری؛ علم اخلاق نیز دو شاخه دارد: یکی درباره فضایل و راه به دست آوردن آنها و دیگری درباره رذایل و راه علاج آنهاست. نردبان سعادت، ص ۶۵ (تلخیص و تحریر کتاب...

زهدورزی و بی رغبتی به دنیا در صورتی فضیلت و مصداق عفت است که خود، به گونه ای دیگر برای دنیا نباشد. کسانی هستند که انگیزه آنان از ترک لذات دنیوی، دست یافتن به نوعی دیگر از لذات دنیوی است که در ذائقه آنان لذيذتر است. چنین کسانی «زاهد» نیستند و چنین صفتی زهد، فضیلت و عفت نیست. همچنین کسی که لذتی دنیوی ...

بیشتر صفات خوب و خوی های نیک انسان، همانندها و مشابهاتی دارند که در ظاهر پسندیده می نمایند، اما در واقع بدند، بلکه از صفات بد ظاهری نیز بدترند. پس لازم است هر کس که در پی اصلاح خود است، این گونه صفات را بشناسد تا به آنها آلوده نشود و اگر آلوده است، آنها را از دل و جان خود بزداید و چنانچه آنها را در ...

گرچه همانگونه که گذشت، کمال آدمی به حاکمیت عقل او بر دیگر قواست و پستی او به تاخت و تاز شهوت، غضب و شیطنت در میدان زندگی، اما باید دانست که تعطیلی این قوا (شهوت، غضب و شیطنت) نیز مفید و مطلوب نیست، زیرا دوام و بقای بدن، بسته به فعالیت این قواست؛ از این رو عقل نیز به فعالیت محدود آنها حکم می کند. پس ...

ای برادر جان و ای خواهر! دل و جان خود را وارسی کن و ببین چه ای و که ای؛  اگر شهوت بر تو مسلط است، بدان که یکی از چهارپایان و بهائمی؛ اگر غضب بر تو مستولی است، بدان که سگ و گرگ و درنده ای؛ و اگر شیطنت بر تو غالب است، بدان که شیطان مجسمی و اگر صلاح دید و اشارات عقل را به کار می بندی و پیرو آن هستی، خد...

حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید:  خدای سبحان به ملائکه فقط عقل داد و آنان را از شهوت و غضب بی‌نصیب ساخت؛ به حیوانات شهوت و غضب داد و آنها را از عقل بی‌بهره ساخت؛ اما انسان را از همه این امور بهره‌مند گردانید. پس انسان اگر شهوت و غضب را مطيع و مُنقاد عقل گرداند، برتر از ملائکه خواهد بود، زیرا با وجود ...

زنهار که بیماری روح را سهل نگیری و آن را به بیماری جسم قياس نکنی، چرا که مسامحه در علاج بیماری نفس، آدمی را به هلاکت دائمی و شقاوت ابدی می‌رساند. و بر عکس، صحت و سلامت روح، انسان را به زندگانی ابدی و حیات حقیقی نائل و دلش را آماده دریافت فیض‌های بی حد و حساب رب الأرباب می کند و قلبش آیینه صور جميع م...

سرزنش کردن مؤمن از کار بدی که کرده، حتی اگر گناه کرده باشد، روا نیست. امام صادق علیه‌السلام فرموده است: «کسی که مؤمنی را سرزنش کند، خدا او را در دنیا و آخرت سرزنش خواهد کرد.» حدیث دیگری از آن حضرت رسیده که می‌گوید: «کسی که مؤمنی را به گناهی سرزنش کند، نمیرد تا این که خود نیز آن گناه را مرتکب شود». م...