اعتبار کتاب دعائم‌الاسلام

حکومت بنی‌العباس بیش از همه دوام داشت؛ و بعد از آنها فاطمیین مصر، که سیصد سال حکومت کردند. فاطمیین از نظر فقهی شبیه فقه امامیه ترویج می‏‌کردند؛ زیرا کتاب دعائم‌الاسلام که کتاب فقهی آنان بود، اگر مُسْنَد بود، در عِداد (شمار) کتب اربعه به‌شمار می‏‌آمد؛ ازبس‌که روایاتش متین و قوی است. و در مواردی انسان از بعضی روایات آن، که مُرسل است، اطمینان به حکم پیدا می‏‌کند، ولی صلاح‌الدین ایوبی آمد و فقه آنان را به فقه شافعی مبدل کرد.

ممکن است در کتاب دعائم‌الاسلام روایات یا دعاوی اجماعی باشد که در کتب روایی دیگر که در دسترس ماست، نباشد. بنابراین، ساقط کردن این کتاب از اعتبار، چندان هم آسان نیست. اگر معتبر هم نباشد، مؤیّد ادلۀ دیگر است؛ بلکه اگر روایات مُرسَل را از ده نفر مُرسِل بشنویم، قطع به مضمون آن پیدا می‏‌کنیم. چنان‌که روایات متواترِ مفید قطع، هر کدام به‌تنهایی حجت نیست، ولی از اجتماع آنها قطع حاصل می‏‌شود.