در حال بارگیری...
قرآن کتابی آسمانی است که خدای متعال با علم بی‌پایان خود برای هدایت مردم نازل نموده است و سر منشأ همه باورهای اساسی دینی را می‌توان در آن جستجو کرد. بر اساس روایات متعددی که در منابع حدیثی شیعیان و اهل سنت وجود دارد، برخی از آیات شریف قرآن با مسأله مهدویت و آخرالزمان در ارتباط است. این تلقی در میان مفسران اهل سنت نیز وجود دارد و آن‌ها نیز معتقدند اعتقاد به مهدویت و آخر الزمان ریشه‌های قرآنی دارد.
یکی از این آیات، آیه ۵١ سوره نبأ است که بر اساس احادیث اهل سنت به واقعه «خسف بیداء» در آخر الزمان اشاره دارد:
«وَ لَوْ تَرَىٰ إِذْ فَزِعُوا فَلَا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَكَانٍ قَرِيبٍ»١ (و اى كاش مىديدى هنگامى را كه [كافران] وحشتزدهاند؛ [آنجا كه راهِ] گريزى نمانده است و از جايى نزديك گرفتار آمدهاند).
بر اساس روایات، در نزدیکی زمان ظهور در سرزمینی به نام بیداء زمین می‌شکافد و سپاهی که از مکه می‌آیند در آن فرو می‌روند. این مسأله بر اساس منابع اهل سنت امری ثابت و انکار ناپذیر است.
در روایتی از صحیح بخاری در این باره آمده است: «يغزو جيش الكعبة، فإذا كانوا ببيداء من الأرض يخسف بأوّلهم و آخرهم»٢ (لشکری در کعبه نبرد خواهد کرد، پس چون به سرزمین بیداء برسند، زمین همه آن‌ها را در خود فرو می‌برد(. در صحیح مسلم نیز بابی به نام «باب الخسف بالجيش الّذي يؤمّ البيت» آمده و در آن چهار حدیث ذکر شده که به ماجرای خسف بیداء تصریح می‌کند.٣
حاکم نیشابوری در مستدرک، حدیثی را ذکر کرده و آن را بر اساس شرایطی که بخاری و مسلم در صحت سند احادیث معتبر می‌دانند صحیح میخواند.۴ ذهبی نیز می‌نویسد این حدیث بر اساس شروط بخاری و مسلم صحیح است. این روایت به ماجرای خسف بیداء اشاره می‌کند و تصریح می‌کند لشکری که در زمین بلعیده می‌شود، لشکر سفیانی است:
«قال رسولاللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم: يخرج رجل يقال له السّفياني في عمق دمشق... فيسير إليه السفياني بمن معه حتّى إذا صار ببيداء من الأرض خسف بهم» (رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم میفرماید: فردی از دل دمشق خروج می‌کند که به او سفیانی میگویند... سفیانی با افرادی که همراه دارد به سمت او می‌آید تا اینکه به بیداء میرسد و در آنجا زمین آن‌ها را فرو می‌برد).
در تفسیر مقاتل بن سلیمان (متوفای ١۵٠ هـ.ق) -که از تفاسیر قرن دوم هجری است- نیز این آیه ناظر به همین واقعه تفسیر شده است. او می‌نویسد «وَ أُخِذُوا مِنْ مَكَانٍ قَرِيبٍ درباره سفیانی نازل شده است ... وقتی به [سرزمین] بیداء میرسند، زمین آن‌ها را فرو می‌برد».
طبری (متوفای ٣١٠ هـ.ق) که از قدمای مفسران است، در ضمن بیان دیدگاه‌های مختلف در تفسیر این آیه به ماجرای مذکور نیز به عنوان یکی از دیدگاه‌ها اشاره می‌کند و می‌نویسد:«و قال آخرون عنى بذلك جيش يخسف بهم ببيداء من الأرض»۵ (عدهای دیگر گفتهاند که مقصود این آیه، لشکری است که در سرزمین بیداء [در زمین] فرو می‌روند).
او در ادامه با نقل روایت مرفوعه‌ای از حذیفه درباره سفیانی می‌نویسد: «فذلك قوله في سورة سبأ: وَ لَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلاَ فَوْتَ» (این همان قول خداوند متعال در سوره سبا است که میفرماید: و اى كاش می‌ديدى هنگامى را كه [كافران] وحشتزدهاند، [آنجا كه راهِ] گريزى نمانده است).
سمعانی(متوفای ۴٨٩ هـ.ق) نیز در تفسیرش۶ به نقل از سعید بن جبیر (متوفای سال ٩۵ هـ.ق) از تابعین می‌نویسد: «هذه الآية نزلت في جيش السّفياني...» (این آیه درباره لشکر سفیانی نازل شده است). شوکانی در تفسیر فتح القدیر خود، ذیل این آیه از هشت تن از صحابه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، قضیه فرو رفتن لشکری در زمین را نقل می‌کند.٧ آن هشت صحابه عبارتند از: ابن عباس، ابن مسعود، حذيفه، حفصه، امّ سلمه، عایشه، صفيه، و ابوهريره. سایر مفسران نیز مانند قرطبی، ابوحیّان و ... در قرون متمادی، این روایات و این اقوال را در کتاب های خود ذکر کردهاند.
آنچه از تفسیر مجاهد و مقاتل و همچنین از سعید بن جبیر به نقل از تفسیر طبری و سمعانی مشاهده کردیم، بهخوبی نشان می‌دهد این ماجرا بین تابعین٨ در قرن اوّل و اوایل قرن دوم شهرت داشته و می‌تواند و بر این اساس آیه مذکور یکی از آیاتی است که به حوادث آخر الزمانی و مهدویت اشاره نموده است.
همچنین در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که ناظر بر ماجرای نزول حضرت عیسی در آخر الزمان هستند. درباره آیه شریفه «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ»٩ (هیچ یک از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ به وی ایمان خواهد آورد) در صحیح بخاری١٠ و صحیح مسلم١١ روایاتی وجود دارد که به نزول حضرت عیسی در آخر الزمان و همراهی با حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف اشاره دارد.
همچنین در تفسیر مجاهد -متعلق به قرن اول هجری١٢ و به‌عنوان قدیمیترین تفسیر رایج در میان مسلمانان- ذیل آیه «وَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ فَلَاتَمْتَرُنَّ بِهَا وَ اتَّبِعُونِ»١٣ (و همانا آن، نشانهاى براى [فهم] رستاخيز است، پس هرگز در آن ترديد نكنید، و از من پيروى كنيد) آمده است:
«منظور، فرود آمدن حضرت عیسی علیه‌السلام قبل از روز قیامت است.»
این آیات بر اساس تفاسیر ذکر شده نشان می‌دهند، حضرت عیسی علیه‌السلام پیش از قیامت نزول خواهد کرد، و با انضمام آن به این سخن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم: «كَيْفَ أَنْتُمْ إِذَا نَزَلَ ابْنُ مَرْيَمَ فِيكُمْ وَ إِمَامُكُمْ مِنْكُم»١۴ (شما را چه حالی است، آن‌گاه که [عیسی] پسر مریم در میان شما نازل می‌شود و امامتان از خودتان [حضور دارد]؟)، روشن می‌شود امام ما -که همان مهدی موعود علیه‌السلام در این امّت است- همراه با حضرت عیسی علیه‌السلام ظهور خواهد کرد. اهل سنت نیز این عقیده را قبول دارند و در ده‌ها کتاب حدیثی خود آورده‌اند:
«المهديّ علیه‌السلام مِن هذه الأمّة و هو الّذي يؤمّ عيسى بن مريم»١۵)حضرت مهدی علیه‌السلام از این امت است و اوست که بر عیسی بن مریم امامت می‌کند).
اگرچه برخی با استناد به روایاتی دروغین تلاش نموده‌اند او را از بنی عباس معرفی کنند، اما عالم حدیثی بزرگ اهلسنت، ناصر البانی، قاطعانه این روایات را جعلی و دروغین می‌نامد و در پایان می‌نویسد:
«و أمّا صلاة المهديّ بعيسى علیه‌السلام فصحيحٌ ثابتٌ في أحاديثٍ كثيرة»١۶ (اما اقتدا کردن عیسی علیه‌السلام به مهدی علیه‌السلام صحیح و در احادیث بسیاری ثابت شده است).
آیات دیگری از قرآن وجود دارد که بر اساس آن‌ها آینده زمین از آن بندگان صالح خواهد بود.
«هُوَ الَّذي اَرسَلَ رَسُولَهُ بِالهُدي وَ ديِنِ الحَقَّ لِيُظهِرَهُ عَلَی الدّيِنِ كُلِّهُ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»١٧ (اوست كسى كه پيامبرش را با هدايت و دين درست فرستاد، تا آن را بر هر چه دين است، پيروز گرداند؛ هر چند مشركان خوش نداشته باشند). بر اساس این آیه شریفه آینده از آن مسلمانان است و دین اسلام برخلاف خواست مشرکان بر سایر ادیان چیره خواهد شد. این چیرگی و برتری نمی‌تواند مربوط به گذشته باشد، چرا که چیرگی اسلام و مسلمانان بر همه ادیان تاکنون رخ نداده است، و بر اساس روایات متعدد این آیه اشاره به وضعیتی دارد که در آخر الزمان رخ خواهد داد.
در آیات قرآن آمده است:
«و لَقَدْ كَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ اَلْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ»١٨ (و در حقيقت، در زبور پس از ذکر نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد).
در آیه دیگری آمده است:
«و نُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الوارِثينَ»١٩ (و خواستيم بر كسانى كه در آن سرزمين فرودست شده بودند، منّت نهيم و آنان را پيشوايان [مردم] گردانيم، و ايشان را وارث [زمين] كنيم).
این آیات نشان می‌دهد در آینده قدرت به بندگان صالح خدا خواهد رسید، و آن‌ها وارثان آخرالزمانی زمین خواهند بود.
جهت مشاهده تمامی تولیدات رسانه‌ای مرتبط با کتاب «بشارت از حضرت حجت(عج)»، و دسترسی به مجموع صوت‌ها و فیلم‌های بیانات حضرت آیت‌الله بهجت، که قابلیت دسترسی به آن‌ها از طریق بارکد(QR)، در حاشیه صفحات کتاب فراهم گردیده است، به لینک ذیل مراجعه فرمایید:
ویژه‌نامه اینترنتی کتاب بشارت از حضرت حجت(عج)
