سوال: گناهان زیادی دارم و فکر میکنم فرصتی برای جبرانشان نیست؛ با فرض آنکه بتوانم جبران کنم، بالأخره آثار دنیوی و اخروی گناه را چه کار کنم؟ آیا راهی برای درمان آثار دنیوی و اخروی گناه هست یا نه؟
آیتالله منفرد:
گناه، بهطور مطلق اثر دارد در روح ما و جسم ما؛ حتی در موجودات دیگر هم، گناه ما اثر دارد. حتی روایت داریم آن موجوداتی که در دل دریا هستند، ماهی میگوید خدایا انسان گناه کرده، ما چرا عذاب بکشیم؟
گناه اثر دارد. هر گناهی یک جبران دارد. بعضی گناهان هست [مثل اینکه] مال مردم را خوردیم، بردیم حقالناس است، مال یتیم است، مال بیتالمال است، تا قیامت هم بنشینیم و بگوئیم أستغفراللّه، آنها پاک نمیشود! باید بروم بیتالمال را رد کنم، مال یتیم را رد کنم، حقالناس را رد کنم، مال فقرا، ایتام اینها را همه را برگردانم. وقتی که من، نسبت به مردم ظلمی که کردم، حق آنها را ادا کردم، اگر استغفار کنم برگردم به ذات مقدس احدیت، با یک توبه واقعی، آن آثار گناه محو میشود؛ هم دنیوی، هم اخروی. آنچه که مثمر ثمر است ( و نتیجه میدهد)، ندامت باطنی است، پشیمانی باطنی است. اول من باید باطناً از کار خودم، فعل خودم، پیشمان باشم نادم باشم؛ ندامت باطنی داشته باشم با قلبم استغفار کنم، بعد از ندامت باطنی با زبانم بگویم، أستغفراللّه ربّی و أتوبالیه.
_ یعنی استغفار ظاهری حتی اگر زیاد هم باشد…؟!
آیتالله منفرد:
هیچ اثر ندارد، خودمان را مسخره میکنیم. آنچه که مثمر ثمر است، استغفار قلبی است، باطنی است.
حضرت آیتالله بهجت قدسسره:
اگر مبتلا هستیم باید بدانیم استغفار برای همه بلیّات است اما به شرط اینکه استغفار صادقانه باشد و قلبی باشد نه همین کلمه أستغفراللّه باشد فقط؛ نه! صادق اگر باشد باید نگاه بکند که کجای کار من خلل دارد. این استغفار صادق، با استغفار غیر صادق الی ماشاءاللّه [فرق دارد] بین روایات مسلّم است به اینکه استغفار، تمام بلیّات را رفع میکند اما به شرط اینکه استغفار صادقانه باشد و قلبی باشد.