معنای یک جمله دعای رجبیه

سؤال: جمله «یا... فاقِدَ کل مَفْقُودٍ؛ ای از بین برنده هر معدوم»١ که در بعضی از ادعیه مأثوره آمده است، به چه معنا است؟

جواب: شاید معنای آن این باشد که: «یا مُفْنِی کل فانٍ؛ ای نابودکننده هر نابود شونده».

یکی از علما و فقها، در مجلسی از آقایی که جامع معقول و منقول بود، سؤال کرد: معنای «أَلا کل شَیءٍ ما خَلاَ الله‏َ باطِلٌ؛ هان! هر چیز به جز خدا باطل و نابود است»٢ چیست؟

پاسخ داد: یعنی «ینْعَدِمُ کل شَیءٍ.؛ تمام اشیا معدوم می‌شوند».

بنابراین، باطل به معنای منعدم و نابودشونده است. در روایت هم داریم که: «إِن أَهْلَ الأرْضِ یمُوتُونَ، وَ أَهْلَ السماءِ لایبْقُونَ؛ اهل زمین می‌میرند، و اهل آسمان باقی نمی‌مانند».٣ 

بنابراین، «کلٌ فانٍ وَ مَعْدُومٍ فَهُوَ مُعْدِمُهُ إِما لِعَدَم الإیجادِ، أَوْ بِالنقْلِ مِنْ شَیءٍ إِلی شَیءٍ؛ هر فانی و معدوم را خداوند معدوم می‌کند، یا به‌خاطر عدم ایجاد آن، و یا اینکه آن را از صورتی به صورت دیگر انتقال می‌دهد». و اموات بعد از موت، زندگی را از سر می‌گیرند، نه اینکه معدوم و نیست و نابود مطلق شوند. خدا می‌داند که روحانیون در نشئه دیگر مقامشان تا کجا بالا می‌رود!

• ١. بحارالانوار، ج۹۵، ص۳۹۲؛ اقبال‌الاعمال، ص۶۴۶؛ البلدالامین، ص۱۷۹؛ مصباح‌المتهجّد، ص۸۰۳؛ مصباح کفعمی، ص۳۵۶ و ۵۲۹.
• ٢. بحارالانوار، ج۲۲، ص۲۶۷؛ ج۶۷، ص۲۹۵؛ مصباح‌الشریعة، ص۶۰.
• ٣. بحارالانوار، ج۴۵، ص۲؛ ارشاد، ج۲، ص۹۳؛ اعلام‌الوری، ص۲۳۹؛ امالی طوسی، ص۵۴۷.