یکی از علما که در کربلا در میان طایفه امامیه شاخص و اعلم علمای شیعه بود، ولی با آن همه مقامات، از ریاست و مرجعیت دوری می‌کرد! در اواخر عمرش احساس کرده بود که نسیانی بر او عارض شده؛ لذا به بعض مراجعین خود دستور فرموده بود: به دیگری رجوع کنید. بعضی از همسایه‌های ایشان می‌شنیدند که تا چند سال مقلدین می...

یکی از علمای بزرگ، بعضی از شاگردانش را جمع کرد و فرمود: من به شما اعتقاد داشتم، ولی از این عقیده‌ام برگشته‌ام یا ممکن است برگردم، زیرا مدتی است که استحضارم در مسایل کم شده است، پس چرا نمی‌نویسید و به مردم اطلاع نمی‌دهید که به دیگری رجوع کنند. و استفتائات هم‌چنان مانده است، گویا مراجعاتش مستمر بوده ا...

در نظر مردم عوام، علما و فقها به کار خود مشغول‌اند، و یا نعوذبالله بی‌کارند؛ زیرا نه نیزه می‌زنند، و نه شمشیر در راه خدا می‌کِشند، و نه دشمن خدا را می‌کُشند! آیا آن شمشیرهایی که مجاهدان در راه خدا می‌زنند، برای نماز است، یا نماز برای شمشیر؟! آن شمشیر زدن‌ها «لاِءَنْ یعْبَدَ الله‏ُ»؛ (برای اینکه خدا ...

مرحوم آقا رضا همدانی با آن همه مقامات علمیه‌اش می‌گویند: بسیار متواضع بود. از بعضی از شاگردانش شنیدم که می‌گفت: با همه متواضع بود، اما نسبت به علمای هم‌ردیف معاصرش خاک بود! مرحوم آقای شیخ‌الشریعة اصفهانی در تشییع جنازه ایشان فرمود: حالا می‌گویم، افقهِ اهل عصرش بود! یعنی حالا و بعد از فوت که دیگر مان...

پیرمردی تاجر و تاجرزاده، ساکن قم نقل می‌کرد: «بیست‌وپنج سال پیش (و یا بیست‌وپنج ساله بودم) که در سامرا بودیم، مرحوم میرزا محمدحسن شیرازی، صاحب فتوای تحریم تنباکو، مریض و شاید در حال احتضار بودند». گویا اطرافیان مرحوم میرزا و از جمله خود ناقل داستان فهمیده بودند که میرزا رحمه‌الله وفات می‌کند، او می‌...

آقا شیخ هادی خراسانی رحمه‌الله که از علمای عصر ما محسوب می‌شد، و شاید بنده او را ندیده باشم، مقامش عالی است و کتاب‌هایی تصنیف نموده است، اما اینکه از کتاب‌های ایشان چیزی طبع شده یا نه، اطلاعی ندارم. او می‌گفته است: بعد از مرحوم آقا سید محمدکاظم یزدی جهت تدریس اطرافم جمع می‌شدند، ولی من به‌جهت صعوبت ...

آصف‌بن‌برخیا، بشر بود که گفت: «أَنَا آتيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ؛ من آن (تخت بلقیس) را پیش از آنکه چشم به هم بگذاری، برای تو می‌آورم».١ علمای سابق چه کرامات و مقاماتی داشتند، و چقدر به عبادات و تعبدیات موفق بودند. آقا سیدابوالحسن اصفهانی رحمه‌الله حتی در دوران ریاست و مرجعیت و...

آقا سید محمد فشارکی رحمه‌اللّه و آقا شیخ عباس محلاتی رحمه‌اللّه ریاست و مرجعیت را رد کرده، و گفته بودند: بار سنگینی است، نمی‌توانیم تحمل کنیم. عده‌ای هم با اینکه به مقاماتی رسیده و از شخصیت‌های علمی بودند، مثل آقا میرزا هادی خراسانی رحمه‌اللّه با آن مقام علمی و عملی، وعظ و منبر را اختیار کردند! در م...

زمانی دیدند که مرحوم آقا میرزا محمدتقی شیرازی با آن همه قابلیت و علم و عمل و بزرگواری، در خزانه حمام می‌گوید: «خدایا، از تو خواسته بودم که مرا به ریاست و مقام مرجعیت مبتلا نکنی، حال که نمودی، یاری‌ام کن، حفظم کن»....

ذکر تراجم و احوال علما، به‌منزله مطالعه کتب اخلاق است. آقا شیخ محمدحسین اصفهانی رحمه‌الله، صاحب تفسیر، با اینکه عمر چندانی نداشت، در عصر خود در علوم عقلی و نقلی جامع بود. استاد ما می‌فرمود: اگر ایشان بعد از میرزای بزرگ رحمه‌الله می‌ماند، مرجعیت به ایشان می‌رسید. وقتی در مقام علم و عمل به هر کدام از ...