صفحه اصلی

در حال بارگیری...

نمــاز

«٩١۶» انسان باید نماز را با موالات بخواند، یعنی کارهای نماز مانند رکوع و سجود و تشهد را پشت سر هم به‌جا آورد و چیزهایی را که در نماز می‌خواند به‌طوری‌که معمول است پشت سر هم بخواند و اگر به‌قدری بین آنها فاصله بیندازد که نگویند نماز می‌خواند، نمازش باطل است.

«٩١٧» اگر در نماز سهواً بین حرف‌ها یا کلمات فاصله بیندازد و فاصله به‌قدری نباشد که صورت نماز از بین برود، چنانچه مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آن حرف‌ها یا کلمات را به‌طور معمول بخواند و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نمازش صحیح است و احتیاط در این است که بدون عذر و سهو از پی‌درپی آوردن مسامحه نکند، اگرچه طوری نیست که موالات را به‌هم بزند.

«٩١٨» طول دادن رکوع و سجود و خواندن سوره‌های بزرگ، موالات را به‌هم نمی‌زند، مگر آن‌قدر طول بدهد که وقت نماز فوت شود. مثل عمداً خواندن سوره بزرگ در نماز صبح.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3840 | پیوند ثابت

«٩٩٠» کسی که نماز احتیاط بر او واجب است بعد از سلام نماز باید فوراً نیت نماز احتیاط کند و تکبیر بگوید و بنابر اظهر حمد را بخواند و به رکوع برود و دو سجده نماید پس اگر یک رکعت نماز احتیاط بر او واجب است، بعد از دو سجده، تشهد بخواند و سلام دهد و اگر دو رکعت نماز احتیاط بر او واجب است، بعد از دو سجده یک رکعت دیگر مثل رکعت اول به‌جا آورد و بعد از تشهد سلام دهد.

«٩٩١» نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد، و باید آن را آهسته بخواند ـ بنابر لزومِ آهسته خواندن در قرائت رکعت سوم و چهارم ـ و نیت آن را به زبان نیاورد.

«٩٩٢» اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد، نمازی که خوانده درست بوده، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند، و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن را تمام نماید، بلکه مثل نماز نافله می‌شود، که قطع و ادامه آن هر دو جایز است.

«٩٩٣» اگر بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش به مقدار نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین سه و چهار، یک رکعت نماز احتیاط بخواند بعد بفهمد نماز را سه رکعت خوانده، نمازش صحیح است.

«٩٩۴» اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین سه و چهار، یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز را دو رکعت خوانده، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده، مثلاً پشت به قبله کرده، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز را باطل می‌کند انجام نداده، باید یک رکعت دیگر نماز بخواند و بنابر احتیاط نمازش را دو مرتبه اعاده کند.

«٩٩۵» اگر بین دو و سه و چهار شک کند و بعد از خواندن دو رکعت نماز احتیاط ایستاده، یادش بیاید که نماز را دو رکعت خوانده، بنابر اظهر لازم نیست دو رکعت نماز احتیاط نشسته را بخواند.

«٩٩۶» اگر بین سه و چهار شک کند و موقعی که یک رکعت نماز احتیاط ایستاده را می‌خواند، یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده، باید نماز احتیاط را تمام کند و نمازش بنابر اظهر صحیح است، ولی اگر در اثنای دو رکعت نماز احتیاط نشسته یادش بیاید، باید احتیاطاً نمازش را اعاده کند.

«٩٩٧» اگر بین دو و سه و چهار شک کند و موقعی که دو رکعت نماز احتیاط ایستاده را می‌خواند، پیش از رکوع رکعت دوم یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده، باید بنشیند و نماز احتیاط را یک رکعتی تمام کند و بنابر اظهر نمازش صحیح است.

«٩٩٨» اگر در بین نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش بیشتر یا کمتر از نماز احتیاط بوده، چنانچه نتواند نماز احتیاط را مطابق کسری نمازش تمام کند، باید آن را تمام کند و بنابر احتیاط واجب، نماز را دوباره بخواند؛ مثلاً در شک بین سه و چهار اگر موقعی که دو رکعت نماز احتیاط نشسته را می‌خواند، یادش بیاید که نماز را دو رکعت خوانده، چون نمی‌تواند دو رکعت نشسته را به‌جای دو رکعت ایستاده حساب کند، باید بعد از تمام کردن نماز احتیاط، نماز را احتیاطاً اعاده نماید؛ و احتیاط بیشتر در این است که اگر قبل از رکوع رکعت اول متوجه نقصان نماز شد، بایستد و دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند و بعد نمازش را دو مرتبه اعاده کند.

«٩٩٩» اگر شک کند نماز احتیاطی که بر او واجب بوده به‌جا آورده یا نه، بنا می‌گذارد که خوانده است، اگرچه احتیاط مستحب آن است که در صورتی که از حال نماز خارج نشده آن را به‌جا آورد.

«١٠٠٠» اگر در نماز احتیاط، رکنی را کم یا زیاد کند، یا مثلاً به جای یک رکعت دو رکعت بخواند، نماز احتیاط باطل می‌شود. و احتیاط در جایی که سهواً نماز احتیاط را باطل کرده باشد این است که نماز احتیاط و اصل نماز را دوباره بخواند.

«١٠٠١» موقعی که مشغول نماز احتیاط است، اگر در یکی از کارهای آن شک کند، باید به شک خود اعتنا نکند اگرچه محل آن نگذشته باشد بنابر اظهر.

«١٠٠٢» اگر در عدد رکعات نماز احتیاط شک کند به آن اعتنا نمی‌کند و بنابر اظهر بنا را بر صحیح بودن نماز می‌گذارد. و اگر بعد از نماز شک کرد که احتیاط لازم یک رکعت است یا دو رکعت، احتیاطاً هر دو را به‌جا می‌آورد و سپس نماز را اعاده می‌کند.

«١٠٠٣» اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزا یا شرایط آن را به‌جا آورده یا نه، به شک خود اعتنا نکند. و اگر سهواً در نماز احتیاط کلام بی‌جا گفت، بنابر اظهر سجده سهو واجب نیست، اگرچه احتیاط در به‌جا آوردن است.

«١٠٠۴» حکم گمان در رکعت‌های نماز حکم یقین است؛ مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده، نباید نماز احتیاط بخواند؛ و همچنین اگر به افعال نماز گمان پیدا کرد؛ مثلاً گمان کرد که حمد خوانده است، مثل این است که یقین کرده و لازم نیست بخواند و اگر گمان کرد که نخوانده باید دو مرتبه بخواند. چه گمان به چیزی پیدا کند که موجب صحیح بودن نماز است یا به چیزی که نماز را باطل می‌کند، به رکنی از ارکان نماز گمان پیدا کند یا به غیر رکن، موقع شک یا فراموشی گمان حاصل شود یا خودبه‌خود گمان پیدا کند، در تمام این صورت‌ها، گمان داشتن مانند یقین است و حکم یقین را دارد، اگرچه احتیاط مستحب در این است که اگر گمان به انجام دادن فعلی پیدا کرد که رکن نیست، دو مرتبه آن را انجام بدهد.

«١٠٠۵» اگر هم نماز احتیاط و هم سجده سهو بر نمازگزار لازم شد، بنابر اظهر باید نماز احتیاط را بر سجده سهو مقدم بدارد؛ و اگر همراه با نماز احتیاط قضای سجده یا تشهد هم بر او واجب شد، پس در لزوم تقدیم آنها بر نماز احتیاط و یا تأخیر، تأمل است، و در هرصورت علاوه بر به‌جا آوردن آن دو، احوط اعاده نماز است.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3856 | پیوند ثابت

نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه‌السلام واجب است و باید به جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه‌السلام غایب است، بنابر اظهر مستحب می‌باشد.

«١٢٣٣» محل دو خطبه در نماز عید فطر و قربان بعد از نماز است و هر خطبه بنابر احوط باید مشتمل بر همان چیزهایی باشد که خطبه جمعه مشتمل بر آن است؛ یعنی: حمد و ثنای الهی و شهادتین و سفارش به تقوا و قرائت سوره کوتاه قرآن و نشستن امام بین دو خطبه.

«١٢٣۴» در صورتی که عید فطر بعد از ظهر ثابت شود، بعید نیست که نماز عید فطر به جماعت در فردای آن روز، بعد از طلوع آفتاب و قبل از ظهر، به امید مطلوبیت، بدون قصد قضا مستحب باشد.

«١٢٣۵» وقت نماز عید فطر و قربان از اول آفتاب روز عید است تا ظهر.

«١٢٣۶» مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و بعد از آن قربانی کنند و از گوشت قربانی قدری بخورند، ولی در عید فطر مستحب است، بعد از بلند شدن خورشید افطار کنند و زکات فطره را هم بدهند، بعد نماز عید را بخوانند.

«١٢٣٧» نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که نمازگزار در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره بنابر احوط پنج تکبیر می‌گوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت می‌خواند و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگری می‌گوید و به رکوع می‌رود و دو سجده به‌جا می‌آورد و برمی‌خیزد، و در رکعت دوم بعد از حمد و سوره چهار تکبیر می‌گوید و بعد از هر تکبیر قنوت می‌خواند و تکبیر پنجم را می‌گوید و به رکوع می‌رود و بعد از رکوع دو سجده به‌جا می‌آورد و تشهد می‌خواند و نماز را سلام می‌دهد.

«١٢٣٨» در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: «اَللّهُمَّ اَهْلَ الْکبْریاءِ وَ الْعَظَمَةِ، وَ اَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَروتِ، وَ اَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَ اَهْلَ التَّقْوی وَ الْمَغْفِرَةِ، أَسألُک بِحَقِّ هذَا الْیوْمِ، الَّذی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً، وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اَللّه عَلَیهِ وَ آلهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کرامَةً وَ مَزِیداً، اَنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اَنْ تُدْخِلَنِی فِی کُلِّ خَیرٍ اَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ، وَ اَن تُخْرِجَنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ، صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَ عَلَیهِم، اَللّهُمَّ اِنّی أَسْأَلُکَ خَیرَ ما سَأَلَکَ بِهِ عِبادُکَ الْصّالِحُونَ، وَ اَعُوذُ بِک مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُک الْمُخْلَصُوْنَ».

«١٢٣٩» مستحب است در نماز عید فطر و قربان قرائت را بلند بخواند.

«١٢۴٠» نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره٩١) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره٨٨) و یا به عکس، را بخوانند، یا در رکعت اول سوره اعلی (سوره٨٧) و در رکعت دوم سوره شمس یا به عکس، را بخوانند.

«١٢۴١» مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دست‌ها را بلند کنند.

«١٢۴٢» شب عید فطر بعد از نماز مغرب و عشا و روز عید بعد از نماز صبح و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است این تکبیرها را بگوید: «اَللّهُ اَکبَرُ، اَللّهُ اَکبَرُ، لااِلهَ اِلاَّ اللّه وَ اللّه اَکبَر، وَ لِلّه الْحَمْدُ عَلی ما هَدانَا، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلَی مَا اَبْلانَا».

«١٢۴٣» مستحب است در عید قربان بعد از ده نماز که اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است، این تکبیرها را بگوید: «اَللّه اَکبَرُ، اَللّه اَکبَرُ، لااِلهَ اِلاَّ اللّه و اَللّه اَکبَرُ، اَللّه اَکبَرُ وَ للّهِ الْحَمْدُ، اَللّه اَکبَرُ عَلی مَا هَدانَا، اَللّه اَکبَرُ عَلی ما رَزَقَنَا مِن بَهِیمَةِ الأنعامِ»، ولی اگر عید قربان را در منی باشد، مستحب است بعد از پانزده نماز، که اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز سیزدهم ذیحجّه است، این تکبیرها را بگوید.

«١٢۴۴» مستحب است نماز عید را زیر آسمان بخواند.

«١٢۴۵» اگر در تکبیرهای نماز و قنوت‌های آن شک کند اگر از محل آن تـجاوز نـکرده است، بنا را بر کمتر بگذارد و اگر بعد معلوم شد که گفته بوده اشکال ندارد، و اگر در حال قنوت شک کرد که تکبیر گفته یا نه، بنابر اظهر به این شک اعتنا نکند.

«١٢۴۶» اگر قرائت یا تکبیرها یا قنوت‌ها را فراموش کند و به‌جا نیاورد نمازش صحیح است.

«١٢۴٧» اگر کاری کند که در نمازهای یومیه برای آن سجده سهو لازم است، بنابر اظهر در نماز عید سجده سهو لازم نیست، اگرچه احوط آن است که سجده سهو به‌جا آورد.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3872 | پیوند ثابت

«۶۳۴» انسان باید نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشا را بعد از نماز مغرب بخواند و اگر عمداً نماز عصر را پیش از نماز ظهر و نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند، باطل است.

«۶۳۵» اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده است، نمی‌تواند نیت را به نماز عصر برگرداند، مگر اینکه قصدش این بوده که نمازی که بر او واجب است بخواند و اشتباهاً کلمه ظهر را در نیت آورده است و یا اینکه خیال کرده ظهر را باید بخواند؛ و در صورت جائز نبودن عدول باید نماز را بشکند و نماز عصر را بخواند؛ و همین‌طور است در نماز مغرب و عشا.

«۶۳۶» اگر بعد از خواندن نماز عصر شک کرد که نماز ظهر را خوانده یا نه، بنابر اظهر خواندن نماز ظهر واجب نیست، اگرچه در وقت مشترک احوط است؛ و اگر در اثنای نماز عصر شک کرد که ظهر را خوانده یا نه، در صورتی که در وقت مشترک باشد عدول کردن او به نماز ظهر واجب نیست، بلکه محل تأمل است و احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز عصر، ظهر را بخواند؛ و اگر وقت گذشته، آن را قضا کند. و چنانچه وقت به‌قدری کم است که بعد از خواندن نماز، مغرب می‌شود (یعنی در وقت مختص به عصر شک کرد نماز ظهر را خوانده یا نه) باید به همان نیت نماز عصر را تمام کند و نماز ظهرش قضا ندارد. اگرچه در قضا احتیاط خوب است.

«۶۳۷» اگر در نماز عشا، چه بعد از رکوع و چه پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه، حکم آن مانند نماز عصر است که در مسئله قبل بیان شد.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3809 | پیوند ثابت

«۷۴۲» بنابر اظهر، در قرار دادن مکانی به عنوان مسجد، صیغه وقف لازم نیست، بلکه هر عملی که دلالت بر آن کند کافی است، اگرچه به‌کار بردن لفظ در ایجاب آن، و تلفّظ به وقفیت به‌عنوان مسجدیت احوط است. و همچنین در قبول متولی یا حاکم شرع؛ و اظهر اعتبار قصد قربت است در وقف مسجد؛ و کافی است که با نیت و اراده بگوید: «جَعَلْتُهُ مَسجِداً لِلّه» و مسجدیت را اعلام کند، به معنایی که در عرف مسلمین معمول است (در مقابل مسجد به معنای لغوی)؛ و در قبضش کافی است یک نفر که نمازش محکوم به صحت باشد با اذن واقف در آنجا نماز بخواند؛ و اقرب ترتیب آثار مسجدیت است بر مساجد مخالفین، در صورتی که محکوم به کفر نباشند؛ و کلیساها و کنیسه‌ها در جهت حصول تقرب مانند مساجد مخالفین است، ولی در سایر جهات محل تأمل است.

«۷۴۳» نجس کردن زمین، سقف، بام، ظاهر و باطن مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند؛ و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد. و بنابر احوط کافر نباید وارد مساجد مسلمین شود.

«۷۴۴» گذاشتن لباس نجس و سایر چیزهای نجس و متنجّس در مسجد، در صورتی که نجاست آن به مسجد سرایت نکند و موجب بی‌احترامی به آن نباشد، مانعی ندارد.

«۷۴۵» بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزی را نقاشی کنند و بکشند، مخصوصاً چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد، که در غیر مسجد هم اشکال دارد، و احتمال دارد نماز خواندن در این مساجد هم مکروه باشد؛ ولی نوشتن قرآن و احادیث صحیحه در مسجد مانعی ندارد.

«۷۴۶» اگر مسجد خراب هم شود، نمی‌توانند آن را بفروشند، یا داخل ملک و جاده نمایند.

«۷۴۷» فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند، و چنانچه در آن مسجد قابل مصرف نیست و همان مسجد به پول آن نیاز دارد، بفروشند و صرف نیاز آن مسجد کنند و اگر آن مسجد به خود آن و به پول آن نیاز ندارد در مساجد دیگر آن را مصرف کنند و اگر آنجا هم نیاز نباشد بفروشند و پول آن را صرف مسجد کنند. و غلّه و نذوراتی که برای مسجد معینی قرار داده شده، در صورت بی‌نیاز بودن آن مسجد و یا معذور بودن مصرف در آن مسجد می‌توان آنها را در سایر مساجد مصرف کرد؛ و همچنین است حکم غلات و نذورات موقوفه مشاهد مشرفه؛ و با تعذر مصرف در موارد معین شده و یا مماثِل آن، می‌توان آن غلات و نذورات را در مطلق خیرات و مبرّات مصرف نمود.

«۷۴۸» ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می‌باشد، مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می‌توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه می‌توانند مسجدی را که خراب نشده، برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگ‌تر بسازند.

«۷۴۹» چند چیز در مسجد مستحب است، از جمله: تمیز کردن مسجد، روشن کردن چراغ آن و قرار دادن محل تطهیر از بول و غایط در خارج مسجد؛ و نیز مستحب است کسی که می‌خواهد مسجد برود، ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی در آن نباشد و موقع داخل شدن به مسجد، اول پای راست و موقع بیرون آمدن، اول پای چپ را بگذارد.

«۷۵۰» مستحب است مسجد دارای سقف نباشد، بلکه سایبان قرار دادن بر آن به غیر بوریا، مکروه است، مگر به‌سبب ضرورت و یا مرجّحات دیگری که با وجود آنها، بنابر اقرب این کراهت از بین می‌رود.

«۷۵۱» خوابیدن در مسجد، اگر انسان ناچار نباشد، و صحبت کردن راجع به کارهای دنیا و مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد در مسجد مکروه است؛ و نیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد و گمشده‌ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند و در هر صورت باید از کارهایی که با احترام مسجد منافات دارد یا مزاحم نمازگزاران است، اجتناب کند؛ ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

«۷۵۲» مستحب است که در مسجد از خرید و فروش و سایر معاملات (عقود و ایقاعات) غیر عبادی خودداری شود و امّا مانند نذر و وقف و نکاح چون حیثیت عبادی دارند، اشکالی ندارد؛ و مستحب است از ورود دیوانگان و اطفال غیر ممیز که مراعات آداب مساجد را نمی‌نمایند به مساجد، خودداری شود؛ و مکروه است کسی که بوی بدی از او استشمام می‌شود مثل بوی سیر و پیاز، داخل مسجد شود، و بعید نیست نمازی را که با این حال خوانده اعاده‌اش مستحب باشد.

«۷۵۳» تعرض به معابد یهودیان و مسیحیان که در ذمّه اسلام هستند و آن معابد هم در دست خود آنهاست جایز نیست، و آن اماکن مثل مساجد محترم است و جایز نیست خراب کردن آنها مگر با شرایطی که در مساجد هم جاری است.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3825 | پیوند ثابت

«٩١٩» در تمام نمازهای واجب و مستحب پیش از رکوع رکعت دوّم مستحب است قنوت بخواند، بلکه احتیاط در این است که قنوت را در نمازهای واجب ترک نکند؛ و در نماز وتر با آنکه یک رکعت می‌باشد، خواندن قنوت پیش از رکوع مستحب است؛ و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد، در رکعت اول قبل از رکوع و در رکعت دوم بعد از رکوع؛ و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت دارد.

«٩٢٠» اگر بخواهد قنوت بخواند، خوب است دست‌ها را مقابل صورت بلند کند، بلکه احتیاط در این است که در غیر موقع تقیه آن را ترک نکند و مستحب است که کف آنها را رو به آسمان و پهلوی هم نگه دارد.

«٩٢١» در قنوت هر ذکری بگوید، اگرچه یک «سبحان اللّه» باشد، کافی است و بهتر است بگوید: «لااِلهَ اِلاَّ اللّه الْحَلِیمُ الْکریم، لااِلهُ الاّ اللّه الْعَلِی الْعَظِیم، سُبْحانَ اللّه رَبِّ السَّمواتِ السَّبْع وَ رَبِّ الْأَرَضِینَ السَّبْع وَ ما فیهِنَّ وَ ما بَینَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِیم وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِین».

«٩٢٢» اظهر جواز قنوت به غیر عربی است و باید به هر لغتی که می‌خواند صحیح بخواند تا وظیفه قنوتی را انجام داده باشد و همچنین بنابر احتیاط واجب باید دعا خواندن به‌صورت غلط را در هرجای نماز که باشد، ترک کند.

«٩٢٣» مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند، ولی برای کسی که نماز را به جماعت می‌خواند، اگر امام جماعت صدای او را بشنود، بلند خواندن قنوت مستحب نیست.

«٩٢۴» اگر عمداً قنوت نخواند قضا ندارد؛ و اگر فراموش کند و پیش از آنکه به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید، مستحب است بایستد و بخواند، و اگر در رکوع یادش بیاید، مستحب است بعد از رکوع قضا کند، و اگر در سجده یادش بیاید مستحب است بعد از سلام نماز، قضا نماید و احتمال دارد هر جای نماز که یادش آمد بتواند قنوت را به‌جا آورد.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3841 | پیوند ثابت

برای پنج چیز، بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته می‌شود به‌جا آورد:

١ـ اگر در بین نماز سهواً حرف بزند؛

٢ـ اگر یک سجده را فراموش کند؛

٣ـ اگر در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت، ولی اگر قبل از تمام شدن سجده دوم شک کند، عمل به وظیفه‌ای که قبلاً گفته شد می‌نماید و بنابر احتیاط دو سجده سهو به‌جا می‌آورد؛ و همچنین اگر در حال ایستاده شک کرد که شش رکعت خوانده یا پنج رکعت، بدون رکوع می‌نشیند و تشهد خوانده، سلام می‌دهد و دو سجده سهو برای ایستادن بی‌جا و دو سجده دیگر برای شکی که کرده، بنابر احتیاط انجام می‌دهد.

۴ـ جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلاً در رکعت اول، سهواً سلام بدهد؛

۵ـ اگر سهواً چیزی از غیر رکن را کم یا زیاد کند، بنابر احتیاط دو سجده سهو به‌جا می‌آورد.

«١٠٠۶» اگر انسان اشتباهاً یا به خیال اینکه نمازش تمام شده، حرف بزند باید دو سجده سهو به‌جا آورد.

«١٠٠٧» اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به‌طور صحیح بخواند، برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست، و همچنین اگر در بین نماز احتیاط موجبات سجده سهو پیش بیاید، بنابر اظهر سجده سهو واجب نمی‌شود.

«١٠٠٨» اگر در نماز سهواً مدتی حرف بزند و تمام آنها یک مرتبه حساب شود، دو سجده سهو بعد از سلام نماز کافی است.

«١٠٠٩» اگر سهواً تسبیحات اربعه را نگوید یا کمتر از یک مرتبه بگوید باید دو سجده سهو به‌جا آورد.

«١٠١٠» اگر در جایی که نباید سلام دهد، به نیت سلام اشتباهاً هر سه سلام را بگوید دو سجده سهو کافی است.

«١٠١١» اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید، و یا گمان کند که سجده را از رکعت پیش فراموش کرده است، باید برگردد و به‌جا آورد، و بعد از نماز برای قیام بی‌جا احتیاطاً دو سجده سهو به‌جا آورد و همچنین بنابر احوط دو سجده سهو دیگر برای زیاد شدن قرائت یا تسبیحات ـ اگر آنها را خوانده باشد ـ به‌جا آورد.

«١٠١٢» اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام بنابر اظهر سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو و بنابر احتیاط واجب برای یک سجده فراموش شده نیز دو سجده سهو به‌جا آورد.

«١٠١٣» اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمداً به‌جا نیاورد، معصیت کرده و واجب است هرچه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهواً به‌جا نیاورد، هر وقت یادش آمد باید فوراً انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند.

«١٠١۴» اگر شک دارد که سجده سهو بر او واجب شده یا نه، لازم نیست به‌جا آورد.

«١٠١۵» کسی که شک دارد دو سجده سهو بر او واجب شده یا چهار سجده، اگر دو سجده بنماید کافی است.

«١٠١۶» اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به‌جا نیاورده، در محل تدارک می‌کند و در غیر محل بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو به‌جا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، بنابر احتیاط مستحب دوباره دو سجده سهو بنماید.

«١٠١٧» اگر واجبی از واجبات سجده سهو را فراموش کرد، اگر محل آن نگذشته آن را به‌جا می‌آورد و اگر بعد از سلام فهمید، بنابر احتیاط سجده سهو را اعاده کند.

«١٠١٨» اگر در سجده سهو شک کرد که دو سجده به‌جا آورده یا یک سجده، بنا را بر دو می‌گذارد، اگرچه قبل از تشهد باشد، و اگر شک کرد که دو سجده به‌جا آورده یا سه سجده، بنا را بر دو می‌گذارد. و همچنین به شک در ذکر یا طمأنینه اعتنا نمی‌کند، اگرچه قبل از سربرداشتن از سجده باشد، امّا اگر شک کرد که اصل سجده را به‌جا آورده یا نه، باید به‌جا آورد.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3857 | پیوند ثابت

«١٢۴٨» بعد از مرگ انسان، می‌توان برای نماز و عبادت‌های دیگر او که در زمان حیات به‌جا نیاورده دیگری را اجیر نمود، یعنی به کسی مزد دهند که آنها را به‌جا آورد و اگر او بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحیح و مجزی است و در این صورت بر وصی یا ولی اجیر گرفتن لازم نیست.

«١٢۴٩» کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز را از روی تقلید صحیح، بداند.

«١٢۵٠» اجیر باید هنگام نیت، میت را معین نماید، ولی لازم نیست اسم او را بداند، پس اگر نیت کند که از طرف کسی نماز می‌خوانم که برای او اجیر شده‌ام، کافی است.

«١٢۵١» اجیر باید خود را به جای میت فرض کند و عبادت‌های او را به نیابت از او قضا نماید و یا به قصد به‌جا آوردن آنچه بر عهده میت است، انجام دهد، ولی اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای میت هدیه کند کافی نیست.

«١٢۵٢» باید کسی را اجیر کنند که اطمینان داشته باشند نماز را به‌صورت صحیح می‌خواند.

«١٢۵٣» کسی که دیگری را برای نمازهای میت اجیر کرده اگر بفهمد که عمل را به‌جا نیاورده و یا باطل انجام داده، باید دوباره اجیر بگیرد.

«١٢۵۴» هرگاه شک کند که اجیر عمل را انجام داده یا نه، اگر اجیر بگوید، انجام داده‌ام، گفته او قبول است، و اگر شک کند که عمل او صحیح بوده یا نه، حمل بر صحت می‌شود، یعنی بنا بر این می‌گذارند که عمل را صحیح انجام داده است.

«١٢۵۵» کسی را که عذری دارد، مثلاً نشسته نماز می‌خواند، بنابر احتیاط نمی‌توان برای نمازهای میت اجیر کرد، بلکه کسی را هم که با تیمم یا وضوی جبیره نماز می‌خواند، بنابر احتیاط نمی‌شود اجیر کرد.

«١٢۵۶» مرد برای زن و زن برای مرد می‌تواند اجیر شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز باید هر یک به وظیفه خود عمل نماید.

«١٢۵٧» اگر ترتیب قضا شدن نمازهای میت معلوم است، قضای آنها هم باید به ترتیب خوانده شود و اگر ترتیب نمازها را نمی‌دانند، چنانچه رعایت ترتیب مستلزم تکرار عمل باشد لازم نیست، حتی اگر بدانند که میت ترتیب نمازهای خود را می‌دانسته است.

«١٢۵٨» اگر با اجیر شرط کنند که عمل را به‌صورت مخصوص انجام دهد، باید همان‌طور به‌جا آورد، و اگر با او شرط نکنند، باید در آن عمل به تکلیف خود عمل نماید.

«١٢۵٩» اگر با اجیر شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، می‌تواند بدون مستحبات نماز را به‌جا آورد.

«١٢۶٠» اگر انسان چند نفر را برای نماز قضای میت اجیر کند، در صورتی که ترتیب قضا شدن نمازها برای مستأجر معلوم است، باید برای هر کدام آنها وقتی را معین نماید، مثلاً اگر با یکی از آنها قرار گذاشت که از صبح تا ظهر نماز بخواند، با دیگری قرار بگذارد که از ظهر تا شب بخواند، و نیز باید نماز را که در هر دفعه شروع می‌کند معین نماید، مثلاً قرار بگذارد نماز اولی که می‌خواند صبح باشد یا ظهر یا عصر، و با نفر دوم طوری قرار بگذارد که ترتیب رعایت شود.

«١٢۶١» اگر کسی اجیر شود که مثلاً در مدت یک سال نمازهای میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید برای نمازهایی که می‌دانند اجیر به‌جا نیاورده، دیگری را اجیر نمایند، بلکه برای نمازهایی که احتمال می‌دهند به‌جا نیاورده بنابر احتیاط واجب باید اجیر بگیرند.

«١٢۶٢» کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده‌اند اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشد که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میتی که برای نماز او اجیر شده بود، بدهند؛ مثلا اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، ورثه اجیر باید از مال او کسی را اجیر بگیرند تا نمازهای باقیمانده را بخواند، و اگر مال نداشته باشد، بر ورثه چیزی واجب نیست، و احتیاط در اعلام به مستأجر است که در صورت تمکن فرد دیگری را اجیر نماید.

«١٢۶٣» اگر اجیر تمام اجرت را بگیرد و پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر بوده دیگری را اجیر نمایند و قضای نماز خودش بر ولی اوست.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3873 | پیوند ثابت

«۶۳۸» نمازهای مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند. در بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله‌های شبانه‌روز بیشتر سفارش شده و آنها، در غیر روز جمعه، سی‌وچهار رکعتند که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا و یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می‌باشد. و چون دو رکعت نافله عشا را باید نشسته خواند، یک رکعت حساب می‌شود. ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می‌شود که تمام آن را می‌توان قبل از ظهر به‌جا آورد.

«۶۳۹» از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب و دو رکعت آن به نیت نماز «شَفْع» و یک رکعت آن به نیت نماز «وَتْر» خوانده شود. و دستور کامل نافله شب در کتاب‌های دعا گفته شده است.

«۶۴۰» نافله ظهر و عصر را در سفر، یعنی در جایی که باید نماز ظهر و عصر را شکسته بخواند، ساقط می‌شود؛ و امّا در جایی که مخیر است، نمازش را تمام و یا شکسته بخواند اظهر عدم سقوط نافله ظهر و عصر است؛ و امّا در نافله عشا اظهر عدم سقوط آن در سفر است، ولی احتیاط این است که به نیت اینکه شاید مطلوب باشد به‌جا آورد.

کتاب: | شناسه: 3810 | پیوند ثابت

«۷۵۴» نماز در مسجد از نماز در غیر مسجد افضل است؛ و بهتر از همه مسجدالحرام است و بعد مسجدالنبی و بعد مسجد کوفه و بعد مسجد سهله و مسجد خیف و مسجد غدیر و مسجد بیت‌المقدس و مسجد براثا و مسجد قبا و مسجد جامع هر شهر و بعد مسجد قبیله و بعد مسجد بازار؛ و از جمله مواضع مستحب و بافضیلت، مشاهد مشرفه انبیا و اوصیای آنان و ائمه علیهم‌السلام است.

کتاب: توضیح‌المسائل | شناسه: 3826 | پیوند ثابت

آخرین مطالب

نمایه‌ها

فیلم ها