برای پنج چیز، بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته می‌شود به‌جا آورد:

١ـ اگر در بین نماز سهواً حرف بزند؛

٢ـ اگر یک سجده را فراموش کند؛

٣ـ اگر در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت، ولی اگر قبل از تمام شدن سجده دوم شک کند، عمل به وظیفه‌ای که قبلاً گفته شد می‌نماید و بنابر احتیاط دو سجده سهو به‌جا می‌آورد؛ و همچنین اگر در حال ایستاده شک کرد که شش رکعت خوانده یا پنج رکعت، بدون رکوع می‌نشیند و تشهد خوانده، سلام می‌دهد و دو سجده سهو برای ایستادن بی‌جا و دو سجده دیگر برای شکی که کرده، بنابر احتیاط انجام می‌دهد.

۴ـ جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلاً در رکعت اول، سهواً سلام بدهد؛

۵ـ اگر سهواً چیزی از غیر رکن را کم یا زیاد کند، بنابر احتیاط دو سجده سهو به‌جا می‌آورد.

«١٠٠۶» اگر انسان اشتباهاً یا به خیال اینکه نمازش تمام شده، حرف بزند باید دو سجده سهو به‌جا آورد.

«١٠٠٧» اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به‌طور صحیح بخواند، برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست، و همچنین اگر در بین نماز احتیاط موجبات سجده سهو پیش بیاید، بنابر اظهر سجده سهو واجب نمی‌شود.

«١٠٠٨» اگر در نماز سهواً مدتی حرف بزند و تمام آنها یک مرتبه حساب شود، دو سجده سهو بعد از سلام نماز کافی است.

«١٠٠٩» اگر سهواً تسبیحات اربعه را نگوید یا کمتر از یک مرتبه بگوید باید دو سجده سهو به‌جا آورد.

«١٠١٠» اگر در جایی که نباید سلام دهد، به نیت سلام اشتباهاً هر سه سلام را بگوید دو سجده سهو کافی است.

«١٠١١» اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید، و یا گمان کند که سجده را از رکعت پیش فراموش کرده است، باید برگردد و به‌جا آورد، و بعد از نماز برای قیام بی‌جا احتیاطاً دو سجده سهو به‌جا آورد و همچنین بنابر احوط دو سجده سهو دیگر برای زیاد شدن قرائت یا تسبیحات ـ اگر آنها را خوانده باشد ـ به‌جا آورد.

«١٠١٢» اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام بنابر اظهر سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو و بنابر احتیاط واجب برای یک سجده فراموش شده نیز دو سجده سهو به‌جا آورد.

«١٠١٣» اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمداً به‌جا نیاورد، معصیت کرده و واجب است هرچه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهواً به‌جا نیاورد، هر وقت یادش آمد باید فوراً انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند.

«١٠١۴» اگر شک دارد که سجده سهو بر او واجب شده یا نه، لازم نیست به‌جا آورد.

«١٠١۵» کسی که شک دارد دو سجده سهو بر او واجب شده یا چهار سجده، اگر دو سجده بنماید کافی است.

«١٠١۶» اگر بداند یکی از دو سجده سهو را به‌جا نیاورده، در محل تدارک می‌کند و در غیر محل بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو به‌جا آورد و اگر بداند سهواً سه سجده کرده، بنابر احتیاط مستحب دوباره دو سجده سهو بنماید.

«١٠١٧» اگر واجبی از واجبات سجده سهو را فراموش کرد، اگر محل آن نگذشته آن را به‌جا می‌آورد و اگر بعد از سلام فهمید، بنابر احتیاط سجده سهو را اعاده کند.

«١٠١٨» اگر در سجده سهو شک کرد که دو سجده به‌جا آورده یا یک سجده، بنا را بر دو می‌گذارد، اگرچه قبل از تشهد باشد، و اگر شک کرد که دو سجده به‌جا آورده یا سه سجده، بنا را بر دو می‌گذارد. و همچنین به شک در ذکر یا طمأنینه اعتنا نمی‌کند، اگرچه قبل از سربرداشتن از سجده باشد، امّا اگر شک کرد که اصل سجده را به‌جا آورده یا نه، باید به‌جا آورد.

«١٠١٩» دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بنابر احتیاط واجب به‌نحو مأثور بگوید:

«بسـم اللّه و بِاللّه و صَلَّـی اللّه عَلی محمّدٍ و آلِ محمّد» یا «بسم اللّه و باللّه اللّهمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»، ولی بهتر است بگوید: «بسم اللّه و باللّه السّلامُ عَلَیکَ اَیّهَا النَّبِیُّ و رَحْمَةُ اللّه وَ بَرَکاتُه»، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنابر اظهر وقتی سر از سجده برداشت تشهد بخواند، سپس سلام بدهد.

«١٠٢٠» آنچه در سجده نماز واجب است، از قبیل گذاشتن مواضع هفت‌گانه بر زمین، گذاشتن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است، نشستن بین دو سجده و طمأنینه در آنها، طهارت، پوشش و رو به قبله بودن، بنابر احوط باید در سجده سهو رعایت شود.

«١٠٢١» سجده و تشهدی را که انسان فراموش کرده و بعد از نماز قضای آن را به‌جا می‌آورد، باید تمام شرایط نماز مانند پاک بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن و شرط‌های دیگر را داشته باشد.

«١٠٢٢» اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که اگر عمداً یا سهواً در نماز اتفاق بیفتد، نماز باطل می‌شود، مثلاً پشت به قبله نماید، باید قضای سجده و تشهد را به‌جا آورد و بنابر احتیاط نمازش را اعاده نماید.

«١٠٢٣» اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده، باید سجده را نه به قصد ادا و نه به قصد قضا، به‌جا آورد، و ما بعد آن را که تشهد و سلام است انجام دهد، و بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو برای سجده فراموش شده و دو سجده سهو برای زیاد شدن تشهد و سلام به‌جا آورد، و اگر تشهد رکعت آخر را فراموش کرده باشد و بعد از سلام یادش بیاید، در صورتی که چیزی که نماز را باطل کند انجام نداده باشد، بنابر احتیاط واجب آن تشهد را نه به قصد ادا و نه قضا به‌جا آورد و سلام را هم بگوید و سپس دو سجده سهو به قصد وظیفه فعلیه انجام دهد.

«١٠٢۴» هرگاه چیزی از واجبات نماز را عمداً کم یا زیاد کند، اگرچه یک حرف آن باشد، نماز باطل است.

«١٠٢۵» اگر در بین نماز بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده، یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده، باید نماز را به‌هم بزند و دوباره با وضو یا غسل بخواند و اگر بعد از نماز بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل به‌جا آورد و اگر وقت گذشته قضا نماید.

«١٠٢۶» اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش فراموش کرده، نمازش باطل است، و اگر پیش از رسیدن به رکوع یادش بیاید، باید برگردد و دو سجده را به‌جا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام کند.

«١٠٢٧» اگر پیش از گفتن «السلام علینا» و «السلام علیکم» یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر را به‌جا نیاورده، باید دو سجده را به‌جا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

«١٠٢٨» اگر پیش از سلام نماز یادش بیاید که یک رکعت یا بیشتر از آخر نماز نخوانده، باید مقداری را که فراموش کرده به‌جا آورد.

«١٠٢٩» اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک رکعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه کاری انجام داده که اگر در نماز عمداً یا سهواً اتفاق بیفتد نماز را باطل می‌کند، مثلاً پشت به قبله کرده، نمازش باطل است، و در غیر این صورت باید فوراً مقداری که فراموش کرده به‌جا آورد.

«١٠٣٠» هرگاه بعد از سلام عملی انجام دهد که اگر در نماز عمداً یا سهواً اتفاق بیفتد، نماز را باطل می‌کند، مثلاً پشت به قبله نماید، و بعد یادش بیاید که دو سجده آخر را به‌جا نیاورده نمازش باطل است، بلکه اگر پیش از انجام کاری هم که نماز را باطل می‌کند، یادش بیاید، دو سجده‌ای را که فراموش کرده به‌جا می‌آورد و دوباره تشهد می‌خواند و نماز را سلام می‌دهد و برای سلامی که اول گفته است دو سجده سهو به‌جا می‌آورد و بنابر احتیاط واجب باید نماز را اعاده کند.

«١٠٣١» اگر بفهمد نمازش را پیش از وقت خوانده، یا پشت به قبله یا با انحراف بیشتر از طرف راست و طرف چپ قبله به‌جا آورده، باید دوباره بخواند؛ و اگر وقت گذشته در صورتی که قبل از وقت خوانده باید قضا کند و اگر پشت به قبله خوانده، بنابر احوط قضا نماید.