در حال بارگیری...
«۶۷۵» ۱. هر گاه وقوف مشعر به پایان رسید، حُجاج باید به‌سوی منی روانه گردند و اعمالی که در آنجا واجب است، انجام دهند.
«۶۷۶» ۲. ترتیب در اعمال منی، واجب تکلیفی است علی الاشهر الاحوط نه شرطی، و اگر کسی مثلًا قبل از قربانی حلق یا تقصیر نماید، مجزی است و لازم نیست بعد از قربانی کردن اعاده کند.
«۶۷۷» ۳. سه عمل در منی به ترتیب ذیل واجب است:
«۶۷۸» واجب چهارم از واجبات حج، زدن سنگ ریزه در روز عید به جمره عقبه است.
«۶۷۹» ۱. نیت و قصد قربت؛ و اگر خواست آن را بر زبان آورد میتواند این جمله را بگوید: «رمی جمره عقبه انجام می‌دهم از حج تمتع واجب یا مستحب قربة إلی اللَّه»؛
«۶۸۰» ۲. تعداد سنگ ریزه‌ها باید هفت تا باشند و کمتر از آن کافی نیست؛
«۶۸۱» ۳. سنگ ریزه‌ها جداگانه پرتاب شوند و زدن چندتایی با هم کافی نیست؛
«۶۸۲» ۴. در حالت قدرت و اختیار، خود شخص باید آنها را پرتاب نماید؛
«۶۸۳» ۵. سنگ ریزه‌ها باید پرتاب شوند و گذاشتن آنها بر جمره، کافی نیست، ولی اگر در راه به چیزی برخورد نماید سپس به جمره اصابت نماید، اگر از اول تا آخر، رمی صدق نماید، ظاهر کفایت آن است.
«۶۸۴» ۶. سنگ ریزه‌ها به جمره اصابت نمایند.
«۶۸۵» رمی باید در روز، بین طلوع و غروب آفتاب صورت گیرد و زنان و کسانی که کوچ از مشعر برایشان در شب جایز است، بنا بر اظهر می‌توانند شب عید، رمی جمره نمایند.
«۶۸۶» ۱. رمی از طبقه دوم جائز است.
«۶۸۷» ۲. رمی به وسیله فلاخن و امثال آن، خلاف احتیاط است.
«۶۸۸» ۱. سنگ ریزه‌ها باید از حرم باشند و بهتر آن است که از مشعر جمع‌آوری شوند.
«۶۸۹» ۲. سنگ‌ها بِکر و دست نخورده باشند، یعنی قبلًا به گونه صحیحی پرتاب نشده باشند.
«۶۹۰» ۳. رمی با سنگ ریزه مرمر جائز است.
«۶۹۱» ۱. هر گاه شک کند که سنگ ریزه به جمره اصابت نموده یا نه، بنا بگذارد که اصابت نکرده و سنگ دیگری بزند.
«۶۹۲» ۲. هر گاه شک کند که آیا پرتاب او به هفت مرتبه رسیده یا نه، باید به قدری پرتاب نماید تا اطمینان حاصل شود.
«۶۹۳» ۳. اگر شک کند که سنگی دست نخورده و بکر است یا نه، میتواند بنا بگذارد که بکر و دست نخورده است.
«۶۹۴» ۴. کسی که در این امور وسواس داشته باشد یا کثیر الشک باشد، باید طبق متعارف مردم عمل نماید.
«۶۹۵» ۵. بعد از پایان یافتنِ پرتاب سنگ ریزه و انصراف از آن اگر شک در تعداد رمی یا شرایط سنگ ریزه نماید، به شک خود اعتنا کند.
«۶۹۶» ۶. تکرار رمی از روی احتیاط، مانعی ندارد.
چنانچه کسی رمی جمره را ترک نماید یا بعداً بفهمد که رمی او باطل بوده است، چند حالت ممکن است داشته باشد:
«۶۹۷» ۱. اگر فراموش کرده بود یا مسأله را نمی‌دانست، تا روز سیزدهم هر وقت فهمید آن را انجام دهد با جلو انداختن رمی قضا بر رمی اداء همان روز؛ و هم چنین است بنا بر احتیاط اگر عمداً باشد.
«۶۹۸» ۲. هر گاه شب فهمید که رمی را ترک کرده، باید روز بعد آن را انجام دهد، به نحوی که گذشت که تقدیم قضا بر ادا کند مگر آن که از افرادی باشد که رمی در شب برای آنها جایز است.
«۶۹۹» ۳. اگر بعد از روز سیزدهم فهمید، در سال بعد اگر ممکن باشد خودش و اگر نه نائبش آن را به‌جا آورد و هم چنین است اگر بعد از بازگشت از حج یادش بیاید.
«۷۰۰» ۱. افرادی که به هیچ عنوان خودشان نمی‌توانند رمی نمایند، یا برای آنها مشکل است به نوعی که غیر قابل تحمّل است، باید نائب بگیرند.
«۷۰۱» ۲. اگر کسی برای رمی نائب گرفت و بعد خودش امکان رمی برایش حاصل شد، درحالی‌که وقت باقی است، احوط اعاده رمی است.
«۷۰۲» ۳. بیماری که امید بهبودی تا مغرب ندارد ولی احتمال می‌دهد که در شب بتواند رمی نماید، احتیاط آن است که نائب بگیرد و خودش هم در شب رمی نماید.
«۷۰۳» ۴. اگر بیمار در اثنای رمی نائب، بهبودی یابد و قدرت بر رمی پیدا نماید، رمی را از سر بگیرد.
«۷۰۴» ۱. قربانی در روز عید در زمین «منی» انجام می‌شود.
«۷۰۵» ۲. قربانی باید بنا بر احتیاط بعد از رمی صورت گیرد، ولی اگر از روی فراموشی یا عمداً قبل از رمی صورت گیرد، کافی است.
«۷۰۶» ۳. اگر به علت تغییر محل، ذبح در «منی» ممکن نباشد و تأخیر انداختن آن و لو تا آخر ماه ذی الحجه موجب عسر و حرج نوعی باشد، در این صورت ذبح در خارج از «منی» با مراعات اقربیت به منی مانعی ندارد.
«۷۰۷» ۱. اگر از روی فراموشی یا عذر دیگری، ذبح یا نحر را در روز عید ترک نمود، لازم است بنا بر احتیاط تا آخر ایام تشریق آن را به‌جا آورد؛ و اگر عذر او ادامه پیدا کرد، میتواند تا آخر ماه ذی الحجه تأخیر نماید و کافی خواهد بود.
«۷۰۸» ۲. کسی که عمداً ذبح را ترک نموده، به دستور مسأله بالا عمل نماید.
«۷۰۹» ۳. اگر کسی به جهتی مثلًا به اعتقاد این که گوشت تلف می‌شود- قربانی نکرد و تقصیر نمود و اعمال حج را انجام داد، باید قربانی نماید و اعاده حلق یا تقصیر لازم نیست و اعمال مکه معظّمه را احتیاطاً اعاده کند.
«۷۱۰» ۴. کسی که برای ذبح وکیل گرفته و با اعتقاد به این که او ذبح را انجام داده، حلق یا تقصیر نمود و اعمال حج را انجام داد، و بعد فهمید که وکیل ذبح نکرده باید ذبح را انجام دهد و اعاده حلق یا تقصیر لازم نیست.
«۷۱۱» ۱. قربانی باید به ترتیب افضلیت «شتر» یا «گاو» یا «گوسفند» باشد. شتر باید سال پنجم را تمام کرده باشد و داخل در سال ششم شده باشد؛ و گاو و بز بنا بر احتیاط داخل سال سوم باشند؛ و احتیاط واجب آن است که گوسفند یک سالش تمام و داخل در سال دوّم شده باشد.
«۷۱۲» ۲. قربانی باید از هر جهت سالم باشد؛ پس قربانی کور، یک چشم، شَل، گوش بریده و لو به مقدار کم، یا قربانی شاخ شکسته از اندرون، یا اخته شده، یا بسیار پیر و بیمار، کفایت نمی‌کند.
«۷۱۳» ۳. احوط آن است که قربانی علاوه بر آن که مشهور فرموده‌اند که در گُرده‌های او «پیه» باشد به نحوی باشد که او را در عرف، لاغر هم نگویند.
«۷۱۴» ۴. احتیاط مستحب آن است که قربانی «تخم کوبیده» هم نباشد و قربانی که گوشش سوراخ یا شکافته شده یا «رگ مالیده» باشد عیبی ندارد و نیز احتیاط مستحب آن است که قربانی طوری نباشد که به‌طور مادرزادی، شاخ و دم نداشته باشد.
«۷۱۵» ۵. شرایطی که برای قربانی ذکر شده، باید احراز شده، و بدون احراز نمی‌توان بنا بر سالم بودن آن گذارد.
«۷۱۶» ۱. اگر سن قربانی از آن چه که بیان شد کمتر باشد، کفایت نمی‌کند؛ و اگر بعد از ذبح بفهمد که قربانی سنّ لازم را نداشته، باید قربانی دیگری ذبح نماید.
«۷۱۷» ۲. اگر قربانی را به عقیده این که سالم است خریداری نمود و ذبح کرد و بعد معلوم شد که معیوب است، کفایت نمی‌کند.
«۷۱۸» ۳. اگر قربانی را به عقیده این که چاق است ذبح کرد بعد فهمید که لاغر است، کافی است و نیاز به ذبح دیگر نیست.
«۷۱۹» ۴. هر گاه گمان به لاغر بودن قربانی داشت ولی به امید چاق بودن، آن را ذبح کرد و قصد او اطاعت دستور خداوند متعال بود و بعد معلوم شد که چاق بوده، کافی است.
«۷۲۰» ۱. هر گاه قربانی سالم و بی‌عیبی خرید و قبل از ذبح، مریض یا معیوب شد، ذبح آن کافی نیست و لازم است تعویض نماید.
«۷۲۱» توجه: شرایطی که ذکر شده، فقط برای قربانی است و برای کفّاره لازم نیست.
«۷۲۲» شرایطی که برای قربانی ذکر شد، همه آن در صورت تمکن و قدرت است و کسی که نتواند قربانی را به این شرایط تهیه نماید، هر چه برای او ممکن باشد، همان کافی است و بنا بر احتیاط به نحوی که ذکر خواهد شد روزه هم بگیرد.
«۷۲۳» کسی که پول قربانی را دارد ولی قربانی گیرش نمی‌آید، بایستی پول آن را نزد شخص امینی بگذارد که تا آخر ماه ذی الحجة با آن پول قربانی خریده و ذبح نماید؛ و چنانچه ماه ذی الحجة گذشت، نباید ذبح نماید تا سال بعد و احوط آن است که در صورت تأخیر از ذی الحجه همان سال، هم سال بعد ذبح نماید و هم ده روز روزه بگیرد.
«۷۲۴» ۱. کسی که نه قربانی دارد و نه پول آن را، به جای آن باید ده روز روزه بگیرد؛ به این ترتیب که سه روز آن را پی در پی در حج بگیرد، یعنی روز هفتم و هشتم و نهم ذی الحجة را روزه بگیرد و این سه روز را میتواند پس از شروع به اعمال عمره تمتّع از اوّل ماه ذی الحجة روزه بگیرد و باید پی در پی باشد و هفت روز دیگر را بعد از بازگشت در وطن روزه بگیرد؛ و اظهر آن است که لازم نیست هفت روز پی در پی باشد و نیز لازم نیست روزه در خود وطن باشد بلکه اگر در جایی قصد اقامت نمود، کافی است.
«۷۲۵» ۲. کسی که باید در حج به جای قربانی روزه بگیرد، اگر نتواند روز هفتم را روزه بگیرد، روز هشتم و نهم را روزه هم بگیرد و روز دیگر را بعد از بازگشت از منی روزه بگیرد؛ لکن چنانچه روز هشتم را هم نتوانست، روز نهم را روزه نگیرد و هر سه روز را بعد از برگشتن از منی روزه بگیرد و احتیاط آن است که پس از بازگشت هر چه زودتر روزه‌ها را بگیرد و بدون عذر تأخیر ننماید هر چند تا آخر ذی الحجة بنا بر اقوی تأخیر آن جایز است.
«۷۲۶» ۳. اگر کسی که قدرت بر تهیه قربانی ندارد، در حج سه روز روزه نگرفت تا ماه تمام شد، باید خودش یا نایبش در سال دیگر ذبح نماید و روزه کافی نیست.
«۷۲۷» ۴. اگر کسی پول قربانی ندارد ولی متاعی زاید بر شأن داشته باشد حتّی اگر لباس باشد باید آن را بفروشد و قربانی تهیه نماید.
«۷۲۸» ۵. کسی که می‌توانسته روزه بگیرد ولی نگرفته، بر ورثه وی واجب است از طرف وی قضا نماید.
«۷۲۹» کسی که نمی‌تواند به تنهایی قربانی تهیه نماید و میتواند با مشارکت دیگری آن را تهیه نماید، احتیاط آن است که بین شرکت در قربانی و روزه گرفتن جمع نماید.
«۷۳۰» ۱. ذبح چه در قربانی و چه در کفّاره لازم نیست توسط خود شخص صورت گیرد بلکه جایز است که در حال اختیار هم دیگری را نائب قرار دهد، هر چند توسط خودش مستحب است.
«۷۳۱» ۲. کسی که ذبح به او واگذار می‌شود، لازم نیست مؤمن باشد ولی باید ذبح را به گونه صحیح انجام دهد.
«۷۳۲» ۳. کسی که برای ذبح نائب می‌شود نیت او از طرف منوبٌ عنه، کافی است و لازم نیست منوب‌عنه هم نیت کند.
«۷۳۳» احتیاط آن است که در صورت امکان، مقداری از قربانی را به فقیر مؤمن صدقه دهد، یا به وکیل او بدهد تا به او برساند؛ و یک مقداری را هدیه نماید؛ و مقداری را هم خودش بخورد. جدا کردن صدقه و هدیه لازم نیست و به صورت مشاع، میتواند به ترتیب بالا عمل نماید.
اگر بعد از روزه، بر قربانی قدرت حاصل شود
«۷۳۴» ۱. کسی که نه قربانی داشت و نه پول آن را و در حج سه روز روزه گرفت، سپس قربانی برای او ممکن شد، قربانی بر او واجب نیست و روزه کافی است اگر چه ذبح کردن بهتر است.
«حلق»، یعنی تراشیدن سر و «تقصیر» چنانچه گذشت یعنی، چیدن مقداری از مو یا ناخن و دارای احکام و شرایطی است که ذکر می‌شود.
«۷۳۵» مردان می‌توانند حلق نمایند و یا تقصیر نمایند، یعنی می‌توانند سر بتراشند و یا از مو یا ناخن خود کوتاه نمایند؛ و سر تراشیدن بهتر است، و برای کسی که اولین بار حج می‌نماید (صروره) مستحبّ موکد است.
«۷۳۶» ۲. سر تراشیدن برای زنان جایز نیست و باید تقصیر نمایند و هم چنین است خنثای مشکل.
«۷۳۷» ۱. تقصیر باید با نیت و قصد قربت انجام شود.
«۷۳۸» ۲. اگر کسی خواست نیت بر زبان آورد میتواند این جمله را بگوید: «حلق یا تقصیر می‌نمایم به نیت حج تمتع واجب یا مستحب قربة إلی اللَّه».
«۷۳۹» ۱. احتیاط آن است که حلق و تقصیر، بعد از رمی جمره و ذبح قربانی در روز عید انجام گیرد؛ ولی اگر به هر جهتی آن را بر رمی جمره یا قربانی یا هر دوی آنها مقدم نمود، اعاده آن لازم نیست.
«۷۴۰» ۲. انجام دادن حلق و تقصیر در شب، مجزی است.
«۷۴۱» ۳. مکان حلق و تقصیر، منی است و اختیاراً در غیر آنجا جائز نمیباشد.
«۷۴۲» ۴. کسی که وظیفه او روزه گرفتن است، حلق یا تقصیر را باید در روز عید انجام دهد.
«۷۴۳» ۵. اگر به جهت عذر، ذبح قربانی از روز عید تأخیر افتاد، مقدم نمودن حلق و تقصیر جائز است.
«۷۴۴» ۱. هر گاه شخصی از روی فراموشی یا ندانستن مسأله، حلق یا تقصیر ننماید تا از منی بیرون رود، باید به منی برگردد و آن را انجام دهد؛ و اگر بازگشت دشوار یا غیر ممکن باشد، هر جا که هست حلق یا تقصیر نموده و موی خود را در صورت امکان به منی بفرستد.
«۷۴۵» ۲. هر گاه از روی فراموشی یا ندانستن مسأله، حلق یا تقصیر ننمود تا اینکه بعد از طواف فهمید و به منی مراجعت نمود و حلق یا تقصیر نمود، اعاده طواف واجب است.
«۷۴۶» ۳. حکم ترک عمدی تقصیر یا حلق، مانند سهو است، لکن بنا بر احوط یک گوسفند کفّاره دارد.
خروج از محرمات احرام در سه مرحله صورت می‌پذیرد:
«۷۴۷» مرحله اول: به وسیله حلق و تقصیر صورت می‌گیرد؛ و پس از آن که حاجی سر تراشید یا تقصیر نمود، غیر از مسائل زناشویی و بوی خوش، همه محرّمات احرام بر او حلال می‌شود؛ و حلال شدن صید از ناحیه احرام بعد از تقصیر و حلق، بی‌وجه نیست، هر چند که صید در حرم، بر مُحرم و غیر مُحرم، حرام است.
«۷۴۸» مرحله دوم: بعد از انجام طواف و نماز آن و سعی، بوی خوش بر حاجی، حلال می‌شود.
«۷۴۹» مرحله سوم: بعد از انجام طواف نساء و نماز آن، امور زناشویی نیز حلال می‌گردد.
«۷۵۰» بعد از اعمال منی و قبل از پایان یافتن اعمال مکه معظّمه بنا بر احتیاط خروج از مکه جائز نیست.
