در حال بارگیری...
«۵۸۰» واجب چهارم در عمره تمتّع «سعی بین صفا و مروه» است که عبارت است از:
هفت مرتبه رفت و برگشت بین صفا و مروه، «سعی» نامیده می‌شود که از صفا شروع و در دور هفتم به مروه ختم می‌شود و به هر مرتبه آن یک «شوط» گفته می‌شود.
«۵۸۱» ۱. تأخیر انداختن سعی از طواف و نماز آن تا فردا، جائز نیست، ولی تأخیر آن تا شب جائز است هر چند احتیاط مستحب آن است که سعی را به تأخیر نیاندازد مگر به خاطر عذر، مانند زیادی گرما یا خستگی در اثنای آن.
«۵۸۲» ۲. اگر کسی سعی را عمداً تا روز بعد تأخیر بیاندازد اگر چه معصیت کرده، ولی به صحت اعمال او، ضرر نمی‌زند.
«۵۸۳» ۱. سعی از ارکان حج و عمره است، پس اگر کسی عمداً آن را در عمره تمتّع به‌جا نیاورد، حج او باطل خواهد بود و باید بعد از این که «حج افراد» را به‌جا آورد، در سال آینده حج نماید؛ و افرادی هم که جاهل به حکم باشند، در حکم عامد محسوب می‌شوند.
«۵۸۴» ۲. اگر کسی سهواً و از روی فراموشی سعی را به‌جا نیاورد، برای انجام آن باید رجوع نماید؛ و اگر ممکن نباشد باید نائب بگیرد تا از طرف او به‌جا آورد، و حج او صحیح است.
«۵۸۵» سعی باید بعد از طواف و نماز آن به‌جا آورده شود و اگر مسأله را نداند یا فراموش کند و سعی را پیش از طواف به‌جا آورد، بنا بر احتیاط واجب بعد از به‌جا آوردن طواف و نماز طواف، آن را اعاده نماید.
۱. نیت
«۵۸۶» الف. سعی باید با نیت و قصد قربت یعنی برای امتثال امر خداوند متعال انجام شود و به زبان آوردن آن لازم نیست، ولی اگر خواست نیت را بر زبان آورد، می‌تواند بگوید: «هفت شوط سعی صفا و مروه انجام می‌دهم به نیت عمره تمتّع از حَجّة الاسلام یا حج مستحبی قربةً إلی اللَّه».
«۵۸۷» ب. سعی باید در حالت بیداری انجام شود چه خودش سعی نماید و چه بر روی چرخ و امثال آن؛ و اگر در اثنای سعی خواب رفت، همان مقدار را اعاده میکند.
۲. شروع سعی از صفا
«۵۸۸» سعی باید از صفا شروع شود و شوط هفتم به مروه ختم شود و اگر از مروه شروع نمود، آن را محسوب نکند و از صفا آغاز نماید.
۳. سعی از راه متعارف
«۵۸۹» الف. رفت و آمد باید از راه متعارف صورت گیرد و اگر از داخل مسجد الحرام یا راه دیگر برود، کافی نیست ولی لازم نیست رفت و آمد در یک خط مستقیم باشد.
«۵۹۰» ب. سعی در طبقه دوم اگر احراز شود که بین صفا و مروه از بالای کوه صفا شروع و به بالای کوه مروه ختم می‌شود کافی است.
«۵۹۱» ج. سعی لازم نیست به صورت پیاده باشد، بلکه در حالت اختیار و قدرت، سواره سعی کردن مانعی ندارد.
۴. در مقابل بودن صفا و مروه در حال سعی
«۵۹۲» هنگام سعی به طرف مروه، واجب است که مروه را روبروی خود قرار دهد و هم چنین هنگام سعی به طرف صفا، صفا در مقابل او باشد، یعنی سعی او به صورت قهقری (رفتن به عقب) نباشد ولی نگاه کردن به اطراف و پشت سر در حال سعی مانعی ندارد.
«۵۹۳» ۱. در سعی طهارت از نجاست معتبر نیست، یعنی اگر کسی، بدن یا لباس او نجس باشد، سعی او صحیح است.
«۵۹۴» ۲. در سعی طهارت از حدث معتبر نیست، یعنی اگر کسی جنب باشد یا زنی حائض باشد یا وضو نداشته باشد، سعی او صحیح است اگر چه احوط رعایت طهارت از حدث است.
«۵۹۵» در سعی، ستر عورت شرط نیست یعنی اگر مراعات ستر عورت به نحوی که در نماز لازم دانسته شده است نشود، سعی صحیح است؛ پس اگر در سعی، بعضی از مواضع بدن زن غیر از وجه و کفّین ظاهر شد به سعی او ضرر نمی‌زند.
«۵۹۶» ۱. در سعی لازم نیست کسی با پای خودش سعی نماید؛ پس همه افراد، چه قدرت بر پیاده سعی نمودن داشته باشند و چه نداشته باشند، سعی دادن آنها بر روی چرخ و روی دوش مانعی ندارد.
«۵۹۷» ۲. اگر کسی به هیچ و چه نتواند سعی نماید هر چند به نحو سواره و امثال آن، باید نائب بگیرد.
«۵۹۸» ۱. لزوم موالات در غیر شوط اوّل یعنی پی در پی بودن سعی معلوم نیست.
«۵۹۹» ۲. نشستن روی صفا یا مروه به جهت استراحت، مانعی ندارد و احوط آن است که بین آن دو بدون عذر ننشیند.
«۶۰۰» ۳. در هنگام سعی، خوردن و آشامیدن، جایز است.
«۶۰۱» ۱. زیاد کردن در سعی از روی عمد، موجب بطلان است، چنانچه در طواف گذشت.
۲. زیادی در سعی از روی جهل، به صحت آن ضرر نمی‌زند.
«۶۰۲» ۳. زیاد کردن سهوی در سعی، موجب بطلان آن نمی‌شود، ولی جمعی از علما رضوان اللَّه علیهم ذکر کرده‌اند که مستحب است اگر زیادی یک شوط کامل یا بیشتر باشد آن مقدار زیاده را به هفت برساند تا یک سعی کامل شود که ختم سعی دوم بر صفا خواهد بود؛ و چنانچه زیادی کمتر از یک شوط باشد آن را رها میکند و سعی او صحیح است.
۴. اگر کسی در حال سعی بعد از گذشتن از مکان هروله به گمان این که هروله لازم بوده برگردد و مقداری را که به صورت عادی سیر کرده بوده با هروله تکرار نماید، سعی او ظاهراً اشکال ندارد.
«۶۰۳» ۱. اگر کسی عمداً از سعی کم کند، باید آن را تا قبل از وقوف به عرفات به نحو کامل انجام دهد؛ و اگر تا قبل از وقوف به عرفات نتوانست آن را تدارک نماید، حج او باطل می‌شود و باید حج افراد انجام دهد و سال بعد حج را اعاده نماید.
«۶۰۴» ۲. اگر کسی سهواً از سعی کم کند، دو حالت دارد:
الف. اگر بیشتر از سه شوط را فراموش کرده، باید بنا بر احتیاط کلّ آن را به‌جا آورد هر چند به شهر خود رفته باشد؛ و اگر متمکن از مراجعت نیست، باید نائب بگیرد تا از طرف او سعی را انجام دهد.
ب. اگر کسی چهار شوط را به‌جا آورده و بقیه را فراموش کرده، باقی مانده را هر وقت یادش آمد به‌جا آورد و حتی اگر از حج برگشته باشد و نتواند برگردد، باید نائب بگیرد تا از طرف او انجام دهد.
«۶۰۵» ۳. اگر از روی فراموشی مقداری از سعی را در عمره تمتّع کم نمود و به اعتقاد این که از سعی فارغ شده با عیال خود نزدیکی نمود، جمعی ذکر کرده‌اند که علاوه بر این که باید سعی را خودش تمام نماید یا نائب بگیرد، واجب است یک گاو کفّاره بدهد و بعضی گرفتن ناخنها را به آن ملحق کرده‌اند و عمل به آن احوط است.
«۶۰۶» ۱. بعد از تمام شدن سعی اگر کسی در عدد شوط‌های آن شک کند، سعی او صحیح است و به شک خود اعتنا نکند.
«۶۰۷» ۲. اگر کسی در انجام دادن اصل سعی شک داشته باشد تا محلّ آن باقی است باید آن را به‌جا آورد.
«۶۰۸» ۳. اگر کسی در مروه شک کند که دور هفتم است یا نهم، به شک خود اعتنا نکند؛ ولی اگر این شک در اثنای شوط باشد، ظاهراً سعی او باطل و لازم است آن را از سر بگیرد.
«۶۰۹» ۴. حکم شک در عدد شوط‌های سعی، مانند حکم شک در دورهای طواف است که گذشت.
«۶۱۰» اعتبار ظن در عدد شوط‌های سعی، خالی از وجه نیست ولی اگر کشف خلاف شد، احتیاط آن است که اگر می‌تواند خودش آن را اعاده کند و اگر نمی‌تواند نائب بگیرد.
«۶۱۱» ۱. قطع نمودن سعی از روی عذر مانند خستگی زیاد و کسالت و امثال آن جایز است.
«۶۱۲» ۲. اگر کسی به هر دلیل سعی را قطع نمود، اگر:
الف. در شوط اوّل آن را قطع نموده باشد و موالات به‌هم نخورده باشد، سعی را ادامه می‌دهد و اگر موالات به‌هم خورده باشد سعی را از سر می‌گیرد.
ب. اگر کسی در شوط دوّم به بعد سعی را قطع نمود، آن را اتمام می‌نماید چه موالات فوت شده باشد و چه نشده باشد.
«۶۱۳» ۱. کسی که خودش سعی میکند می‌تواند در همان حال، دیگری را نیز سعی دهد.
«۶۱۴» ۲. افرادی که بر روی چرخ و امثال آن سعی می‌نمایند، باید در حال سعی بیدار باشند.
«۶۱۵» اگر کسی در هنگام سعی بدون نیت، جهت کاری مثلًا پیدا نمودن همراهان خود مقداری به عقب برگردد و مجدّداً بازگردد نیت او این باشد که از همان جایی که به عقب بازگشته، سعی را ادامه پیدا کند، سعی او صحیح است.
