برتر از خون شهیدان!

شیخ انصاری۱ در جایی از کتاب رسائل می‌فرماید: «رَزَقَنَا اللهُ الْإِجْتِهادَ الذی هُوَ أَشَق مِنْ طُولِ الْمَکثِ فِی الْجِهادِ؛ خداوند، اجتهاد را، که از ایستادگی در جهاد سخت‌تر است، به ما روزی کند!».۲
آری، کسی می‌فهمد اجتهاد «أَشَق» و سخت‌تر است که معنای «مِدادُ الْعُلَماءِ أَفْضَلُ مِنْ دِمآءِ الشهَدآءِ؛ مداد (دانش) دانشمندان از خون شهیدان برتر است»۳ را بفهمد.

• ۱. فقیه و اصولی بزرگ، عالم ربانی مرتضی‌بن‌محمد امین دزفولی نجفی (۱۲۱۴ـ ۱۲۸۱)، صاحب تألیفات بسیار در فقه و اصول، از جمله: «المتاجر»، و «الرسائل» رحمه‌الله
• ۲. ر.ک: فرائد‌الاصول، ص۴۹۳: «وَفقَنا الله لِلاْجْتِهادِ الذی هُوَ أَشَد مِنْ طُولِ الْجِهادِ، بِحَق محمد وَ آلِهِ الاْءَمْجادِ».
• ۳. در روایت منقول از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم آمده است: «إِذا کانَ یوْمُ القِیامَةِ وُزِنَ [یوزَنُ] مِدادُ الْعُلَماءِ مَعَ دِماءِ الشهَداءِ، فَیرجحُ مِدادُ الْعُلَماءِ عَلی دِماءِ الشهَداءِ؛ هنگامی که روز قیامت فرا می‌رسد، مداد دانشمندان با خون شهیدان سنجیده می‌شود و مداد دانشمندان سنگین‌تر از خون شهیدان می‌گردد. (بحار الانوار، ج۲، ص۱۶؛ ارشادالقلوب، ج۱، ص۱۵۶؛ امالی طوسی، ص۵۲۱)
  همچنین در روایت منقول از امام صادق علیه‌السلام آمده است: «إِذا کانَ یوْمُ الْقیامَةِ، جَمَعَ الله عز و جل الناسَ فی صَعیدٍ واحِدٍ، وَ وُضِعَتِ الْمَوازینُ فَتُوزَنُ دِماءُ الشهَداءِ مَعَ مِدادِ العُلَماءِ، فَیرجحُ مِدادُ العُلَماءِ عَلی دِماءِ الشهَداءِ؛ وقتی روز قیامت فرامی‌رسد، خداوند عزوجل مردم را گرد هم می‌آورد، و ترازوها [برای سنجش اعمال] نهاده می‌شود و خون شهیدان با مداد دانشمندان سنجیده می‌شود و در نتیجه مداد دانشمندان سنگین‌تر از خون شهیدان می‌گردد». (من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۹۸؛ بحارالانوار، ج۲، ص۱۴، ج۷، ص۲۲۶؛ امالی صدوق، ص۱۶۸.