شهوت‌رانی که افراط قوه شهویه در امور جنسی است، دین و دنیای آدمی را تباه می کند و آن، به این است که پا از دایره شرع و عقل بیرون گذاشته شود. امام صادق علیه‌السلام فرموده است: نگاه نخست [به آنچه که نباید به آن نگاه کرد و ناخواسته رخ می‌دهد] زیان نمی رساند؛ نگاه دوم[ که قهرا عمدی است] زیانبار است؛ و نگا...

 روشن‌ترین مصداق افراط در قوه غضبیه، خشم است که از بدترین و خطرناک ترین صفات رذیله است.  کسی که خشمگین شد، خواسته یا ناخواسته مرتکب دشنام، بدگویی، دروغ و تهمت، شماتت، افشای اسرار مردم و گناهانی دیگر خواهد شد که هریک از آنها برای فرو انداختن فرد از درجه انسانیت و اسلامیت بس است.  امام صادق علیه‌السلا...

غیرت دینی این است که مسلمان دین خود را پاس بدارد، از گناه خود و دیگران بدش بیاید، با گناه‌کاران دوستی نکند، اهانت به دین و بزرگان دینی را برنتابد و با بدعت‌گزاران بستیزد. از نشانه‌های غیرت دینی و از آثار آن «امر به معروف و نهی از منکر» است که از مهم‌ترین ارکان دین است. نردبان سعادت، ص 169 ...

خوف از خدا و از چیزهایی که برگشت آن به خوف از خدا باشد؛ مانند: خوف از قبر، قیامت، حساب و کتاب، برزخ و دوزخ، نه تنها بد نیست بلکه خود، کمال و منشأ بسیاری از کمالات است. خوف از خدا سه قسم است: قسم اول: خوفی است که از عذاب الهی و شدت آن به هم می‌رسد و آن «خوف عُبّاد و زُهّاد» است. قسم دوم: خوفی است که ...

نشانه های خدا دوستی: اول آنکه مرگ بر او گوارا باشد، و لیكن این کلیت ندارد. دوم آنکه طالب رضای خدا باشد و هر که دوست خدا باشد، باید ترک معاصی نموده، ملازم طاعت و عبادت گردد و کسالت و بطالت را کنار بگذارد. سوم آنکه پیوسته در یاد خدا و دائم دل او به یاد خدا مشغول باشد. چهارم آن که همیشه زبان او به ذکر ...

علمای اخلاق، راه رهایی دل از وسوسه های شیطانی و افکار پوچ و واهی را در این دانسته اند که انسان؛ اولا صفات بد را از خود دور و خود را به اوصاف نیک بیاراید؛ چه آنکه هریک از رذایل اخلاقی چون: غضب، شهوت، آزمندی، حسد، بخل، طمع، تعصب و سوء ظن، دروازه ای برای ورود افکار فاسد به قلب است؛ همچنان که هریک از فض...

زیانبارترین پیامد افکار واهی و خیالات شیطانی، سوء‌عاقبت است، چه آنکه انسان کم کم به افکار بد خو می گیرد و به هرچه خو گرفته باشد، در هنگام مرگ همان به یاد او می آید؛ همان گونه که هر چه که انسان در روز به یاد آن است یا با آن سر و کار دارد، شب به خواب او می آید و آن را در خواب می بیند. گفته‌اند اندکی پ...

بدترین بیماری روحی و عقلی - که بدتر از آن بیماری ای نیست‌- شرک است... شرک این است که کسی در وجوب وجود، یا در آفرینش جهان، یا در تدبیر و اداره آن، یا در تشریع دین، یا در استحقاق عبادت و طاعت، شریک یا همتایی برای خداوند متعال قائل باشد. نردبان سعادت، ص۸۱ ...

علم اخلاق نسبت به نفس و روح، همانند علم طب است نسبت به بدن و جسم؛ همان گونه که علم طب دو شاخه دارد: یکی بهداشت و پیشگیری از بیماری و دیگری درمان بیماری؛ علم اخلاق نیز دو شاخه دارد: یکی درباره فضایل و راه به دست آوردن آنها و دیگری درباره رذایل و راه علاج آنهاست. نردبان سعادت، ص ۶۵ ...

زهدورزی و بی رغبتی به دنیا در صورتی فضیلت و مصداق عفت است که خود، به گونه ای دیگر برای دنیا نباشد. کسانی هستند که انگیزه آنان از ترک لذات دنیوی، دست یافتن به نوعی دیگر از لذات دنیوی است که در ذائقه آنان لذيذتر است. چنین کسانی «زاهد» نیستند و چنین صفتی زهد، فضیلت و عفت نیست. همچنین کسی که لذتی دنیوی ...