جایگاه کتاب «اقبال الاعمال»

کتاب «إقبال الأعمال»^۱ را همیشه با خودتان داشته باشید. مجموع آنچه در این کتاب است بیشتر از توان شماست. اگر کمبودی باشد از توان شماست نه از مطالب کتاب. اهل علم اگر کتاب اقبال را داشته باشند، به هیچ سفارش دیگری محتاج نیستند.

حتی به نظر بنده مقدس اردبیلی^۲ هم در عبادات مثل او نیست. سید بر همه مقدّم است و در کتاب او عجائب و غرائب است.

شیخ العراقین ـ که فرزند شیخ زین‌العابدینی مازندرانی بود ـ در کربلا بسیار متشخص و محترم بود. از او پرسیدند: آیا شما کتاب اقبال را دارید؟ جواب داده بود: اگر من اقبال نداشته باشم پس چه‌کسی دارد؟! اگر تسلّط شما به زبان عربی خوب است، کتاب اقبال سید بن طاووس را بگیرید، و حتی بیانات خود سید را هم مطالعه کنید. او آن‌قدر در تعبّدیات قوی است که بنده مثل او سراغ ندارم. حتی به نظر بنده مقدس اردبیلی^۲ هم در عبادات مثل او نیست. سید بر همه مقدّم است و در کتاب او عجائب و غرائب است. گاهی می‌گوید: «این دعا را من خودم انشا کردم، این دعا را من در خواب دیدم»، اما درعین حال همه آنها مثل بیانات ائمه (علیهم السلام) است. مبادا شما مطالعه این کتاب را از دست بدهید. مبادا عمل به روایات این کتاب از شما فوت شود. مقام ایشان آن‌قدر عالی است که خودش می‌گوید: «من در روایت دیدم که بعد از دولت بنی‌عباس مردی از ما اهل‌بیت (علیهم السلام) می‌آید که «یُشیرُ بِالتَّقَی وَ یَعمَلُ بِالهُدَی وَ لا یَأخُذُ فِی الحُکمِ الرِّشا»^۳. دیدم بعد از بنی‌عباس کسی با این صفات نیست غیر از خودم. گفتم: خدایا اگر مقصود امام صادق (علیه السلام) من هستم برای من معلوم کن، همان‌طور که چیزهای دیگر را به الهام برایم معلوم کردی. معلوم کن تا من امروز به شکرانه این مطلب روزه بگیرم. به من الهام شد که مقصود تویی. پیغام دادم که امروز من ناهار نمی‌خورم، من امروز روزه‌ام»^۴.