تعریف انسان

حیوانات مختلف و غیرمألوف را دیده‌‏اند که در شب عاشورا با هم اجتماع کرده و گویی عزاداری می‏‌کردند!

صداهای حیوانات از جمله زنبورها، دارای معناست، صدای غضب و صدای شهوت و صدای استغاثه برای رفع گرفتاری خود. به‌جز این با اشاره یا راه رفتن، یا حرکت‏‌های دیگر هم مقاصد خود را به هم می‏‌فهمانند، بلکه حیوانات مختلف و غیرمألوف را دیده‌‏اند که در شب عاشورا با هم اجتماع کرده و گویی عزاداری می‏‌کردند! گویا متوجه شده‌‏اند که آن شب، شب عاشوراست.

بنابراین، ما در حد تعریف انسان چه باید بگوییم؟! حیوان دو پا، که طیور را هم شامل است، و یا «غَیرُ طائِرٍ یمْشی عَلی قَدَمَینِ؛ حیوان غیرپرنده که بر دو پا راه می‏‌رود». خواجه نصیرالدین طوسی رحمه‏‌الله‏ برای شخصی که ظاهراً به ایشان کلب خطاب کرده بود، نوشت: من معتدل‌القامه هستم.
خدا رحمت کند یکی از علما و مراجع را که می‏‌گفت: چه کسی گفته است که انسان، نوع و افراد او متحدالحقیقه هستند؛ بلکه باید گفت: جنس است و افراد او حقایق مختلفةالحقیقه‏ هستند؛ زیرا کارها و آثار و لوازم آنها، کاشف از تباین ذاتی آنها با یکدیگر است.