علمای تبعیدی از نجف اشرف به ایران ـ مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی، میرزای نایینی و…  در قم شروع به تدریس نمودند و شهریه مختصر هم می‌دادند، و در صحن حضرت معصومه علیهاالسلام و مسجد امام نماز می‌خواندند. گویا مرحوم میرزای نایینی در صحن نماز می‌خوانده، و هنگام گفتن تکبیرةالاحرام اضطراب داشته، و در نماز...

خدا رحمت کند١ مرحوم فاضل قائنی صاحب این کتاب را! که پنجاه سال پیش در حیاط و صحن مسجد هندی در نجف اشرف، کتاب باب حادی عشر یا تجرید را برای گروهی از طلاب حدود ده الی پانزده نفر تدریس می‌کرد. دارای صدای جذاب و بلند بود، به گونه‌ای که صدایش از دور شنیده می‌شد. ایشان با آقا شیخ محمد حسین تهرانی ملازم بود...

انگلیس وقتی دید علمای نجف و کربلا مخالفت می‌کنند، همه را دسته‌دسته به ایران تبعید کرد، تا اینکه بعد از گذشتن مدتی و پس از دخالت و وساطت دولت ایران، اجازه دادند به نجف و کربلا برگردند و از آنها تعهد و امضا گرفتند که دیگر در امور سیاسی عراق دخالت نکنند؛ لذا وقتی افراد نزد آقا سیدابوالحسن رحمه‌الله می‌...

معروف است که در میان حواشی عروة، حاشیه آقا سید محمد فیروزآبادی قدس‌سره (ازعلما و مراجع نجف) اولین حاشیه است، و شاید حاشیه مرحوم مامقانی١ اولین حاشیه بر عروة باشد، ولی به گمانم حاشیه آقا سید صدر رحمه‌الله...

با خط و امضای امام غایب عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، آقا سید ابوالحسن اصفهانی رحمه‌الله برای یکی از علمای سنی یا فردی سنی، مجلس فاتحه اقامه کرد. شخصی با واسطه، به ایشان اعتراض کرده بود که چرا از سهم امام علیه‌السلام این‌گونه مجالس را برگزار می‌کنید؟ با اینکه از ایشان این‌گونه کارها سابقه نداشت و فقط ...

آصف‌بن‌برخیا، بشر بود که گفت: «أَنَا آتيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ؛ من آن (تخت بلقیس) را پیش از آنکه چشم به هم بگذاری، برای تو می‌آورم».١ علمای سابق چه کرامات و مقاماتی داشتند، و چقدر به عبادات و تعبدیات موفق بودند. آقا سیدابوالحسن اصفهانی رحمه‌الله حتی در دوران ریاست و مرجعیت و...

 مرحوم آقا شیخ علی‌اکبر تبریزی، واعظ معروف و عجیب، مردی جلیل، و در نهی از منکر و امر به معروف قوی و سرآمد بود؛ و در سخنانش آیات مناسب را ذکر، و استدلال‌های قوی به آنها داشت. زمانی که ما در قم بودیم، فوت کرد. از او نقل کرده‌اند که با بعضی از بزرگان در کربلا نزد مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی رفتیم و ...

مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی که در سال ۱۳۰۵ ه‍.ق. از اصفهان به نجف اشرف منتقل شد، می‌فرمود: در آن وقت تنها در اصفهان، پنجاه نفر مجتهدِ صالح‌الحکومه و نافذالحکم (جامع‌الشرایط) بودند. شما١ سعی کنید از کارخانه فقاهت و اجتهاد نجف، مجتهد بیرون بیاید. ولی متأسفانه ما قدردان علما نبودیم، لذا آنها را این‌...

از مرحوم میرزا محمدتقی شیرازی١ نقل شده که می‌فرمود: «از بس اقوال متخالف فقهی به نظرم می‌رسد، به‌طوری‌که گویا محال است که بتوانم به یک قول، جازم شوم». و این کار کأنه برای ایشان همیشه اتفاق می‌افتاده است و شاید در هیچ‌موردی قاطع به حکم نبودند....

خود بنده هم از مرحوم سید [ابوالحسن] اصفهانی (رحمه‌الله) شنیدم در درس که [کسی] گفت: مثلاً یک سال گذشته است از آن [موضوع، آیا] ما می‌توانیم استصحاب بکنیم آنی را که قبل از یک سال حادث [شده] است، به بقائش تا این سال آینده؟ ایشان گفت: چنین استصحابی عقلایی نیست! یکی از افاضل کسانی که در درس بودند و با ایش...