۶٠٩٨. اگر حاکم شرع و قاضى اجتهادا يا تقليدا نظرش با کسى که نزد او آورده‌اند يا با مترافعين در حقوق‌اللّه يا حقوق الناس اختلاف دارد، آيا طبق نظر خود اجتهادا يا تقليدا بايد رأى دهد؟
مثلاً فردى را آورده‌اند که لواط انجام داده و محصن نيست و او مقلد کسى است که احصان را شرط مى‌داند و اين قاضى در اجراى حد، احصان را شرط نمى‌داند، آيا مى‌تواند حکم به رجم دهد؟
يا قاضى اجتهادا يا تقليدا علم را در حقوق الناس معتبر مى‌داند و کسى که رجوع نموده يا مترافعين اجتهادا يا تقليدا معتبر نمى‌دانند. آيا قاضى مى‌تواند طبق نظر خود که علم را معتبر مى‌داند حکم کند؟ و اگر با اين فرض نمى‌تواند حکم کند، وقتى کسى به او رجوع مى‌کند يا مترافعين براى فصل خصومت به او رجوع نمودند، بايد از آن‌ها سؤال کند که مقلد چه کسى هستند يا نظر آن‌ها چه است يا اين‌که سؤال لازم نيست و طبق نظر خود حکم کند؟
ج. قاضى به نظر خود عمل مى‌کند اجتهادا يا تقليدا و در مورد حق‌النّاس به کتاب وسيلة النجاة، ج ١، ص ١۶، مسأله ٣۵ مراجعه شود.
