حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: خدای سبحان به ملائکه فقط عقل داد و آنان را از شهوت و غضب بی‌نصیب ساخت؛ به حیوانات شهوت و غضب داد و آنها را از عقل بی‌بهره ساخت؛ اما انسان را از همه این امور بهره‌مند گردانید. پس انسان اگر شهوت و غضب را مطيع و مُنقاد عقل گرداند، برتر از ملائکه خواهد بود، زیرا با وجود م...

زنهار که بیماری روح را سهل نگیری و آن را به بیماری جسم قياس نکنی، چرا که مسامحه در علاج بیماری نفس، آدمی را به هلاکت دائمی و شقاوت ابدی می‌رساند. و بر عکس، صحت و سلامت روح، انسان را به زندگانی ابدی و حیات حقیقی نائل و دلش را آماده دریافت فیض‌های بی حد و حساب رب الأرباب می‌کند و قلبش آیینه صور جميع م...

سرزنش کردن مؤمن از کار بدی که کرده، حتی اگر گناه کرده باشد، روا نیست. امام صادق علیه‌السلام فرموده است: «کسی که مؤمنی را سرزنش کند، خدا او را در دنیا و آخرت سرزنش خواهد کرد.» حدیث دیگری از آن حضرت رسیده که می‌گوید: «کسی که مؤمنی را به گناهی سرزنش کند، نمیرد تا این که خود نیز آن گناه را مرتکب شود». م...

سرآمد همه حقوق الناس، حقی است که پدر و مادر بر فرزند دارند. حق پدر و مادر آن چنان بزرگ است که خدای بزرگ نام آنها را در قرآن مجید بارها در کنار نام مقدس خود نهاده و پس از مطالبه حق خود به حق آنان سفارش کرده است. چنان چه پدر و مادر نامسلمان یا بی‌دین باشند نیز باید از سوی فرزندان خود گرامی داشته شوند....

کسی که در پی کسب فضایل و دفع رذایل است، چند چیز را باید رعایت کند: الف) این که از هم نشینی با بدان بپرهیزد. ب) در شناسایی عیوب خود و درمان آنها بکوشد و اعمال خود را حمل بر صحت نکند. ج) دیگران را آیینه عبرت کند و بداند که کارهای ناپسند آنان اگر از او هم سرزند، ناپسند است. د) از آنچه که مایه تحریک قوا...

مَثَل کسانی که به عبادات ظاهری می‌پردازند و از تصفیه دل و جان غافل‌اند، مثل قبر مرده‌ای است که ظاهر آن را زینت کرده باشند و درون آن مردار گندیده باشد. یا مثل خانه‌ای تاریک است که بر پشت بام آن چراغ نهند، و یا مثل دهقانی است که در زمینی بذر می افشاند که پر است از علف‌هایی هرزه که زرع را فاسد می کند و...

جوانان باید خود را دریابند و در پی تزکیۀ دل و تهذیب نفس برآیند و بدانند که هر کار کوچک و بزرگی که از انسان سرزند و هر کنش و واکنشی که از وی ناشی شود، هم در دل و جان او اثر می گذارد و هم در صحیفه اعمال او ثبت می شود، به گونه‌ای که چون قیامت فرا رسد و پرده طبیعت از پیش چشمش برداشته شود، بی اختیار فریا...

علم اخلاق از آن رو که موجب عروج انسان از پست‌ترین مرتبه وجودی به برترین و والاترین مراتب آن است، شریف‌تر و ستودنی تر از هر علم دیگری است؛ از این رو آن را «اکسیر اعظم» نامیده‌اند و حکمای پیشین نام «علم» را جز به این علم - به عنوان علم حقیقی - اطلاق نمی‌کردند....

تجاوز به اموال مردم حرام و گناه است؛ خواه به صورت تصرف در مال کسی باشد که مالک آن راضی به آن تصرف نیست؛ مانند پوشیدن کفش یا لباس دیگری یا داخل شدن به خانه کسی بی‌آنکه از او اذن گرفته شود و خواه به صورت غصب یا سرقت باشد. نردبان سعادت، ص ۳۸۳ (تلخیص و تحریر کتاب معراج‌السعادة)   ...

ای برادر جان و ای خواهر! دل و جان خود را وارسی کن و ببین چه ای و که ای؛ اگر شهوت بر تو مسلط است، بدان که یکی از چهارپایان و بهائمی؛ اگر غضب بر تو مستولی است، بدان که سگ و گرگ و درنده ای؛ و اگر شیطنت بر تو غالب است، بدان که شیطان مجسمی و اگر صلاح دید و اشارات عقل را به کار می بندی و پیرو آن هستی، خدا...