«۵۱۴» نماز خواندن بر میّت شیعه اثنیعشری واجب است، بلکه بر هر مسلمان که شهادتین میگوید تا وقتی که چیزی که منافات با شهادتین دارد از او صادر نشده باشد، بنابر اقوی واجب است و خواندن نماز میّت بر کسانی که محکوم به کفر هستند، مثل غُلاة و خوارج و نواصب، جایز نیست. نماز میّت بر بچه اگر شش سالش تمام شده باشد واجب است، بلکه بنابر احتیاط اگر عارف به نماز باشد و کمتر از شش سال هم داشته باشد باید بر او نماز بخوانند، ولی باید پدر و مادر آن بچه یا یکی از آنان مسلمان باشند، و اگر عارف به نماز نیست باید شش سالش تمام شده باشد.
«۵۱۵» نماز بر میّت دیوانهای که پدر یا مادرش مسلمان هستند، واجب است؛ و همچنین است نماز بر مردهای که در بلاد اسلامی پیدا شود؛ و همینطور است مردهای که در بلاد کفر پیدا شود و در آنجا مسلمانان هم زندگی کنند، و احتمال برود که این میّت مسلمان باشد و یا از مسلمان متولد شده باشد.
«۵۱۶» نماز میّت واجب کفایی است، که با خواندن یک نفر از دیگران ساقط میشود، بهشرط آنکه نمازگزار شیعه اثنیعشری و بنابر احوط بالغ باشد.
«۵۱۷» نماز میّت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن خوانده شود، و اگر وظیفه غیر از غسل و حنوط و کفن است آنچه وظیفه است انجام بگیرد و بعد از آن نماز خوانده شود. و اگر پیش از اینها، یا در بین اینها بخوانند، اگرچه از روی فراموشی یا ندانستن مسئله باشد کافی نیست.
«۵۱۸» کسی که میخواهد نماز میّت بخواند، لازم نیست با وضو یا غسل یا تیمّم باشد و بدن و لباسش پاک باشد و اگر لباس او غصبی هم باشد اشکال ندارد، ولی احتیاط در این است که اگر غسل بر او واجب است، بدون غسل، و اگر وظیفهاش تیمّم بدل از غسل است، بدون تیمّم نماز نخواند.
«۵۱۹» نماز خواندن زن بر میّت با شرایطش مجزی است و از دیگران ساقط میشود.
«۵۲۰» کسی که به میّت نماز میخواند، باید رو به قبله باشد و نیز واجب است میّت را مقابل او به پشت بخوابانند، بهطوریکه سر او به طرف راست نمازگزار و پای او به طرف چپ نمازگزار باشد.
«۵۲۱» مکان نمازگزار نباید از جای میّت بهقدری پستتر یا بلندتر باشد که عرفاً نماز بر این میّت صدق نکند، ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.
«۵۲۲» نمازگزار نباید بهقدری از میّت دور باشد که عرفاً نماز بر این میّت صدق نکند؛ ولی کسی که نماز میّت را به جماعت میخواند، اگر از میّت دور باشد، چنانچه صفها به یکدیگر متّصل باشند اشکال ندارد.
«۵۲۳» نمازگزار باید مقابل میّت بایستد، ولی اگر نماز به جماعت خوانده شود و صف جماعت از دو طرف میت بگذرد، نماز کسانی که مقابل میّت نیستند اشکال ندارد.
«۵۲۴» اگر کسی موقعی به نماز جماعت میّت رسید که بعضی از تکبیرات آن خوانده شده، میتواند اقتدا کند ولی باید در هر تکبیر به وظیفه خود عمل کند، یعنی دعای مربوط به همان تکبیر را خودش بخواند و بعد از فراغ امام، بقیه تکبیرات را تمام کند.
«۵۲۵» بین میّت و نمازگزار، نباید پرده و دیوار یا چیزی مانند اینها باشد، بهطوریکه نماز بر آن میّت عرفاً صدق نکند، ولی اگر میّت در تابوت و مانند آن باشد اشکال ندارد.
«۵۲۶» در وقت خواندن نماز، باید عورت میّت پوشیده باشد و اگر کفن کردن او ممکن نیست، باید عورتش را، اگرچه با تخته و آجر و مانند اینها باشد، بپوشانند.
«۵۲۷» نماز میّت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند، و در موقع نیّت میّت را معیّن کند؛ مثلاً نیّت کند نماز میخوانم بر این میّت قربةً إلی اللّه.
«۵۲۸» اگر کسی نباشد که بتواند نماز میّت را ایستاده بخواند، میشود نشسته بر او نماز خواند. و چنانچه بعد از خواندن تمام نماز و یا قسمتی از آن بهطور نشسته، شخصی که قادر بر نماز خواندن بهطور ایستاده است پیدا شود، بنابر احتیاط واجب باید نماز اعاده شود.
«۵۲۹» اگر چند میّت با هم حاضر بودند، میتواند برای همه یک نماز بخواند، ولی در دعاهایی که بعد از تکبیر چهارم خوانده میشود باید ضمایر به صورت جمع گفته شود؛ و میتواند برای هر کدام یک نماز بخواند.
«۵۳۰» مکروه است بر میّت چند مرتبه نماز بخوانند، در صورتی که هر دو نماز از هر نظر مثل هم باشند؛ ولی اگر میّت صاحب فضیلت ایمانی مانند حضرت حمزه و فاطمه بنت اسد و سهلبنحنیف باشد مکروه نیست.
«۵۳۱» اگر میّت را عمداً یا از روی فراموشی یا بهجهت عذری بدون نماز دفن کنند، یا بعد از دفن معلوم شود نمازی که بر او خوانده شده، باطل بوده است، اگر خارج کردن میّت از قبر ممکن نیست یا موجب بیاحترامی به او میشود، واجب است به قبر او نماز بخوانند، وگرنه احتمال دارد مثل غسل دادن و کفن کردن میّت، بیرون آوردن میّت و خواندن نماز بر بدن او واجب باشد. و اما اگر بعد از نماز خواندن به قبر میّت، بدن او بهسببی مثل سیل و نظیر آن خارج شد، بنابر احتیاط واجب این نماز اعاده شود.
«۵۳۲» در صورت مزاحمت نماز فریضه با نماز میّت هر کدام که وقتش تنگ است مقدّم است؛ و اگر وقت هردو وسعت دارد مخیّر است؛ و در صورتی که وقت هر دو تنگ شده باشد، بهطوریکه در تأخیر دفن، خوف بر میّت وجود دارد اظهر تقدیم فریضه و نماز خواندن بر قبر میّت بعد از دفن اوست.