۴٠۵٠. در زمين‌هاى کشاورزى يا جايى که ملک شخصى است و سند آن ملک به نام اوست، معدنى کشف مى‌شود، آيا کشف اين معدن زمين‌ها را از ملکيت صاحبان آن خارج مى‌کند؟    

۴٠۵١. زمين موات در چه صورتى قابل فروش خواهد بود و چه کسى حق احياى آن را دارد؟    

۴٠۵٢. کسى که به دفترخانه مراجعه مى‌کند، مى‌گويد مالک فلان چيز است و مى‌خواهد  شخصى را وکيل کند آن را بفروشد؛ آيا صاحب دفترخانه بدون احراز مالکيّت موکل مى‌تواند سند تنظيم نمايد که معمولاً وکيل در دفترخانه حضور نداشته و فقط شخص موکل بعد از تنظيم سند آن را امضا مى‌نمايد؟  

۴٠٣٧. در بيست سال پيش زمينى را به برادرم به مبلغ دوازده هزار و هشتصد و دو تومان فروختم که مبلغ پنج هزار تومان را نقدى و بقيّه را بنا شد به صورت تدريجى پرداخت نمايد، زمانى مشخّص براى پرداخت باقى ثمن مقرّر نشده بود، در حال حاضر قيمت آن زمين حدود دو ميليون و پانصد هزار تومان است. خواستم نظر شرعى را در اين رابطه مرقوم فرماييد؟      

۴٠۵٣. پدر بزرگ اينجانب زمينى به مساحت ۵٠ هکتار ـ که متعلّق به پسرانش مى‌باشد ـ حدود پنجاه سال قبل به نام پدرم سند کرده است. اکنون عموهايم خواهان سند چهار و نيم دانگ، از سند فوق مى‌باشند. هزينه‌ى ثبت اسناد و ماليات و دارايى املاک بر عهده‌ى چه کسانى مى‌باشد؟  

۴٠٣٨. مغازه‌اى را با قولنامه معامله کرده‌اند و بايع مقدارى از ثمن را هم نگرفته که بقيه را در وقت تحويل مغازه و ثبت و سند بگيرد؛ ولى پس از مدتى بايع پشيمان شده و مغازه را هم تحويل نمى‌دهد. آيا اين معامله لازم است؟  

۴٠۵۴. شرکتى جهت تأمين خانه براى اعضاى خود زمينى را در سال ١٣۶٩از شخصى به مبلغ دويست و شصت ميليون ريال خريدارى نمود. شصت ميليون ريال آن طى يک فقره چک در همان تاريخ به فروشنده داده شد که در فروردين ١٣٧٠ وصول کند و دويست ميليون ريال باقيمانده طى يک فقره چک ديگر به او تحويل شد تا طبق قرار بعد از تنظيم سند رسمى وصول گردد. البتّه ملک مورد معامله توسّط خريداران در حدّ نقشه‌بردارى و ميخ‌کوبى به تصرّف درآمده است. امّا فروشنده از وصول چک اوّل و انتقال سند خوددارى کرده است. بفرماييد: ١) آيا اين معامله صحيح واقع شده است؟ ٢) مالک اين ملک در حال حاضر ـ شرعا ـ چه کسى مى‌باشد؟ ٣) بر فرض اين که معامله صحيح و تمام بوده است و ملک متعلّق به خريداران باشد، خسارت ناشى از عدم انتقال سند رسمى از ناحيه‌ى فروشنده به خريداران در اين مدّت ۶ سال، به عهده‌ى چه کسى مى‌باشد؟  

۴٠٣٩. پيش فروش ساختمان يا آپارتمان توسط انبوه‌سازان ـ که هنوز وجود خارجى ندارند ـ تحت چه عقد شرعى واقع مى‌شود؟  

۴٠۵۵. آن چه در حال حاضر شايع است آن است که مردم در خارج از دفترخانه خريد و فروش مى‌کنند و چون تنظيم سند بيع در دفترخانه، مستلزم پرداخت ماليات است، فروشنده را ملزم به تنظيم سند رسمى وکالت براى خريدار واقعى مى‌نمايند، آيا اين‌گونه معاملات صحيح مى‌باشد؟  

۴٠۴٠. شش‌دانگ مزرعه و قناتى در تاريخ ٢۴/۵/١٣١۵ به علت ضايع شدن، با اذن و دستور مرجع تقليد وقت مرحوم حضرت آيه‌اللّه‌ العظمى آقاى حاج شيخ عبدالکريم حايرى ـ رحمه‌اللّه‌ ـ به فروش مى‌رسد و بيع صورت مى‌گيرد. يک فقره چک بابت ثمن معامله از ناحيه خريدار تحويل اداره اوقاف وقت و متولى قرار مى‌گيرد که به رسم امانت تحويل اداره اوقاف مى‌شود که با هماهنگى با متولى، به خريدن زمين و آب مناسب، تبديل به احسن صورت گيرد که نهايتا به علت نامعلومى تبديل به احسن صورت نمى‌گيرد و خريدار هم با هزينه‌هاى زيادى نسبت به عمران و آبادى مزرعه و قنات اقدام و پس از گذشت ۶٣ سال فرزندان متولى مدعى ورثه خريدار شده و تقاضاى وقفيّت مزرعه فوق‌الذکر نموده‌اند. لطفا مرقوم فرماييد: ١) آيا معامله فوق‌الذکر با شرايط مذکوره صحيح است؟ ٢) عدم اقدام اداره اوقاف يا متولى يا هردو براى تبديل به احسن، موجب بطلان معامله مى‌شود يا نه يا اين‌که صحّت معامله منوط به انجام تبديل به احسن است ولو اين‌که از اوّل با قصد تبديل به احسن معامله صورت گرفته، ولى بعدا تبديل به احسن صورت نگرفته است؟ ٣) نهايتا با توجه به مسايل ذکر شده، مزرعه فروخته شده به صورت ملک درآمده يا به علت تقصير مسؤولين وقت به وقفيّت باقى است؟