مرا یاد کنید، تا شما را یاد کنم

سؤال: معنای جمله «فَاذْكُرُوني‏ أَذْكُرْكُمْ؛ پس مرا یاد کنید، تا شما را یاد کنم»۱ چیست؟

جواب: در برخی تفاسیر معنای آن، این‌گونه ذکر شده است: «أذْکرونی بِالدعآءِ أَذْکرْکمْ بِالإجابَةِ؛ مرا با دعا یاد کنید، تا من نیز با اجابت آن، شما را یاد کنم».۲
و در روایات شارحه مرویه آمده است: «أَنَا مَعَ عَبْدِي إِذَا ذَكَرَنِي فَمَنْ ذَكَرَنِي فِي نَفْسِهِ ذَكَرْتُهُ فِي نَفْسِي وَ مَنْ ذَكَرَنِي فِي مَلَإٍ ذَكَرْتُهُ فِي مَلَإٍ خَيْرٍ مِنْهُ؛ هرگاه بنده‌ام مرا یاد کند، من با اویم؛ بنابراین، هرکس مرا در دل خود یاد کند، او را در نزد خود یاد می‌کنم و هرکس مرا در میان گروهی یاد کند، او را در میان گروهی بهتر از آن یاد خواهم نمود».۳

«ذَكَرَنِي فِي مَلَإٍ» یعنی مَلَأ را به یاد خدا منتفع کند و خود نیز به ذکر خدا منتفع شود و «ذَكَرْتُهُ فِي مَلَإٍ» یعنی «نافِعینَ بِذِکری لَه؛ او را در میان گروهی بهتر از آدمیان یاد می‌کنم»؛ به‌گونه‌ای‌که آنها از اینکه او را یاد می‌کنم، بهره می‌برند.

• ۱. بقره: ۱۵۲.
• ۲. ر.ک: المیزان، ج۱، ص۳۴۱؛ مجمع‌الزوائد هیثمی، ج۱۰، ص۱۴۹؛ المعجم‌ الصغیر طبرانی، ج۲، ص۹۲؛ کنزالعمال، ج۱۵، ص۸۷۴؛ الدرالمنشور، ج۱، ص۱۴۹.
• ۳. مستدرک‌الوسائل، ج۵، ص۲۹۸. نیز ر.ک: اصول کافی، ج۲، ص۴۹۸؛ وسائل‌الشیعة، ج۷، ص۱۵۹؛ مستدرک‌الوسائل، ج۵، ص۲۹۷؛ شرح نهج‌البلاغه، ج۱۰، ص۱۵۴؛ عدةالداعی، ص۲۴۸.