مراتب تقوا

ما اگر همان مرتبه آخر تقوا را رعایت کنیم و از حرام یقینی اجتناب کنیم، خیلی خوب است.

سؤال: لطفاً این عبارت را که در تعریف تقوا گفته‌اند، بیان کنید: «تَقْوی بِاللّه، وَ هُوَ تَرْک الْحَلالِ فَضْلاً عَنِ الشُّبْهَةِ؛ وَ تَقْوی مِنَ اللّه، وَ هُوَ تَرْک الشُّبَهاتِ فَضْلاً مِنَ الْحَرامِ».

جواب: تعریف اول، اخصّ مراتب تقواست که انسان حتی حلال را مرتکب نشود، تا چه رسد به شبهه؛ و به ضروریات اکتفا نموده و از مباحات هم کناره‌گیری کند، چه رسد به شبهات و محرمات؛ و اینکه اسمش را «تقوای باللّه» گذاشته‌اند، گویا ترسی در کار نیست؛ باید خود خدا بدهد و مؤیدش خداست و بنده بِاللّه یفعَلُ (به خدا انجام می‌دهد) و فعلِ عبد نیست و خدا همه‌کاره و فاعل است؛ به خلاف تعریف دوم که «تَقوی مِنَ اللّه» است که ترس و پرهیز از خود خداست.
ما اگر همان مرتبه آخر تقوا را رعایت کنیم و از حرام یقینی اجتناب کنیم، خیلی خوب است؛ البته در مواردی که مصلحت باشد! و گرنه، «بهار توبه شکن می‌رسد، چه چاره کنم؟!» مگر آنها که کار حرام به‌جا می‌آورند، بی‌عقل هستند؟!